فرامنطقه‌ای القدس العربی در یادداشتی به قلم حسین مجدوبی، نویسنده مغربی و با عنوان «قطب‌نمای عربستان سعودی به سمت چین به جای واشنگتن تنظیم شده است» تاکید کرد که تصمیم‌های اخیر ریاض در حوزه نفت و سیاست خارجی خود برخاسته از چرخش آن به سمت محور چین و ایران است.
عربستان سعودی طی چند روز گذشته تصمیم گرفت به منظور کنترل قیمت‌های جهانی نفت و جلوگیری از کاهش قیمت آن، موضوع کاهش صادرات نفت به آمریکا را مورد بررسی قرار دهد.
در همین راستا عربستان و روسیه، بزرگترین صادرکنندگان نفت جهان، روز دوشنبه (۱۲ تیرماه) اعلام کردند که تولید روزانه نفت خود را در ماه اوت نیز به طور داوطلبانه بیشتر به ترتیب یک میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه در روز کاهش می‌دهند. این اقدام سبب شد تا با وجود نگرانی‌ها درباره رکود اقتصادی جهان و احتمال بالا رفتن بیشتر نرخ بهره از سوی بانک فدرال رزور آمریکا، قیمت‌های نفت افزایش یابد.
القدس العربی نوشت: تصمیم ریاض به سلسله تصمیمات دیگر این کشور اضافه می‌شود که فاصله‌گیری تدریجی ریاض از سیاست واشنگتن یا حداقل کاهش هماهنگی با آن را برجسته می‌کند.
تغییر مشاوران بن سلمان
این روزنامه افزود: از جمله راز‌های این دگرگونی در سیاست‌های محمد بن سلمان‌ولی عهد سعودی این است که وی اغلب مشاوران غربی خود را کنار گذاشته و راهبردی مشابه استراتژی ترکیه در دو دهه پیش به کار گرفته است.
نویسنده با بیان اینکه تصمیم عربستان در کاهش صادرات نفت برای آمریکا اتفاق جدید نیست، گفت: این تصمیم در هر حال بر روی ذخایر نفت آمریکا تأثیر می‌گذارد و شرکت‌های آمریکایی را به خرید نفت از بازار بین المللی سوق می‌دهد و در نتیجه قیمت نفت افزایش می‌یابد.
مجدوبی افزود: ریاض در شرایطی این تصمیم را گرفته که واشنگتن می‌خواهد کنترل نفت جهانی را در دست بگیرد تا از آن به عنوان ابزاری در میان سایر ابزار‌ها برای مجازات و ضربه زدن به اقتصاد روسیه، به دلیل جنگ روسیه علیه اوکراین استفاده کند.
نویسنده با بیان اینکه ریاض از ابتدای سال جاری تصمیم‌هایی را مغایر با سیاست واشنگتن در خصوص روابط دوجانبه یا برنامه‌های کاخ سفید برای کنترل روابط بین المللی اتخاذ کرده است، گفت: این تحول در سیاست‌های عربستان در زمان بسیار حساسی رخ داده که شاهد تغییر در نقشه ژئوپلیتیکی هستیم.
مجدوبی افزود: ریاض همچنین تصمیم گرفته که صحبت در مورد عادی‌سازی با اسرائیل را کاهش دهد و آن را به شروطی سخت مرتبط کند که مهمترین آن ضرورت تشکیل کشور فلسطین و سپس دستیابی ریاض به فناوری انرژی هسته‌ای صلح آمیز است؛ ریاض از دشواری تحقق این دو شرط از سوی واشنگتن و اسرائیل، حتی در کمترین حد ممکن آگاه است و بنابراین با این توجیه، زیرکانه فشار‌های آمریکا را کاهش می‌دهد.
غافلگیری غرب از توافق تهران-ریاض
القدس العربی آورده است: عربستان سعودی که طبق قرارداد‌های منعقد شده بین دو کشور از دهه ۱۹۴۰ از حمایت نظامی آمریکا برخوردار است، قرارداد آشتی با ایران را امضا کرده توافقی که به هر اندازه که برای غرب غافلگیرکننده بود، به همان اندازه منطقه خاورمیانه را به روی افق‌های جدیدی از آرامش باز می‌کند.
این روزنامه با اشاره اینکه کشور چین، میانجی توافق تهران-ریاض کشور به عنوان رقیب ایالات متحده برای رهبری جهان بوده است، گفت: بنابراین، عربستان سعودی بزرگترین فرصت را در تاریخ دیپلماتیک خود به چین به عنوان حامی صلح در منطقه‌ای انفجاری داده است.
تغییر در ژئوپلیتیک جهان
نویسنده تمایل عربستان سعودی برای پیوستن به بریکس را نیز در چارچوب سیاست‌های جدید این کشور خواند و گفت: ائتلاف بریکس با قدرت برای کاهش نفوذ سیاسی و اقتصادی غرب و بخصوص گروه هفت در عرصه ژئوپلیتیک جهان تلاش می‌کند.
مجدوبی با اشاره به حضور فیصل بن فرحان، وزیر خارجه عربستان سعودی در نشست گروه دوستان بریکس که اول ژوئن گذشته در آفریقای جنوبی برگزار شده بود، گفت که بن فرحان در آن نشست عربستان را بزرگترین شریک تجاری گروه بریکس در خاورمیانه خواند و گفت که روابط تجاری با کشور‌های بریکس شاهد رشد قابل توجهی بوده که بازتابی از روابط رو به رشد و پیشرفته با کشور‌های این گروه است، به نحوی که مجموع تجارت دوجانبه عربستان سعودی با کشور‌های این گروه از ۸۱ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۷ به ۱۲۸ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۱ افزایش یافت و در سال ۲۰۲۲ از مرز ۱۶۰ میلیارد دلار گذشت.
نویسنده با بیان اینکه عربستان سعودی اشتراک راهبرد با بریکس را پنهان نمی‌کند، گفت: عید العید، مشاور اقتصادی عربستان گفته است که هدف بانک توسعه جدید بریکس کمک به کشور‌های بریکس و کشور‌های در حال توسعه در پروژه‌های زیرساختی بزرگ است تا جایگزین نهاد‌های وابسته به نظام غربی شود که شروط خودسرانه‌ای تحمیل می‌کنند.
وی افزود: عربستان سعودی در یک تغییر دیگر، یک سال پیش مذاکره با چین را برای قرارداد‌های نظامی عظیم از جمله ناوشکن و سامانه‌های پدافند هوایی شامل موشک‌های بالستیک و مافوق صوت آغاز کرد و شاید اولین کشوری باشد که به موشک‌های مافوق صوت در تاریخ معاملات نظامی دست خواهد یافت.
مجدوبی با بیان اینکه عربستان فراتر از معاملات تسلیحاتی برای ایجاد صنایع نظامی در کشور خود تلاش می‌کند، گفت: این در حالی است که ریاض برای صنعتی شدن در زمینه نظامی پاسخی از سوی غرب نگرفته بود.
القدس العربی در ادامه ۳ نشانه تغییر قابل توجه در سیاست خارجی عربستان سعودی را برشمرد و گفت: در وهله نخست طبق داده‌هایی که به دست آمده محمد بن سلمان گروه مشاوران معتمد خود را که اغلبشان از کشور‌های غربی بودند و، ولی عهد را به ارتباط بیشتر با غرب تحریک می‌کردند، تغییر داد و هم اینک بیشتر مشاوران وی سعودی و نه غربی هستند.
اقتصاد خاورمیانه چینی خواهد شد
این روزنامه افزود: در وهله دوم، عربستان متوجه شده که خاورمیانه از نظر اقتصادی چینی خواهد بود و چین اولین مشتری نفت عربستان خواهد بود و به همین دلیل نزدیکی خود با پکن را سرعت بخشید و از این پس روابط مستحکمی با آن برقرار کرده است.
القدس العربی تاکید کرد: در وهله سوم، عربستان سعودی می‌خواهد که مشارکت خود را در رهبری خاورمیانه در حال حاضر و در آینده از دست ندهد، به ویژه با توجه به نقشی که اکنون ترکیه و سپس ایران ایفا می‌کنند. اگرچه عربستان سعودی دیگر برای رهبری جهان عرب دغدغه ندارد، بلکه خواهان تبدیل شدن به یک مخاطب اصلی برای قدرت‌های بزرگ در مسائل خاورمیانه، به ویژه سازگاری با برنامه‌های چین و روسیه است.
این روزنامه افزود: این تغییر در روش برخورد ریاض با مسائل خارجی خود نشان می‌دهد که چگونه این کشور برای انطباق با دستور کار کشوری که بیشترین وزن را در خاورمیانه خواهد داشت، یعنی چین، تلاش می‌کند.
وی تاکید کرد: اگر از زمان جنگ جهانی دوم قطب نما به سمت ایالات متحده‌ای بود که غرب را رهبری می‌کرد، اکنون قطب‌نما به سمت شرق، و به سمت پکن است.
