هند و سوریه دارای پیوندهای تمدنی باستانی هستند. هر دو کشور در مسیر ابریشم قرار داشتند که از طریق آن تبادلات تمدنی برای قرن‌ها صورت می‌گرفت. دهلی نو و دمشق روابط دیپلماتیک خود را با وجود مشکلات سال‌های اخیر در سوریه حفظ کرده‌اند و هر دو عضو جنبش عدم تعهد هستند.
در روزهای اخیر در حالی که کشورهای خاورمیانه دوباره حاکمیت “بشار اسد” رئیس جمهور سوریه بر کشورش را می‌پذیرند، هند نیز تجدید روابط خود با دمشق را به منظور ایجاد نفوذ استراتژیک در این منطقه آغاز کرده است. هند پس از بازگشت سوریه به اتحادیه عرب در ماه مه (اردیبهشت- خرداد) طی نشستی در عربستان سعودی تلاش خود را برای تجدید روابط دوجانبه با سوریه آغاز کرده است.
در ماه ژوئیه (تیر)، “والاموالی مورالی‌دهاران” معاون وزیر امور خارجه هند اولین سفر در سطح بالای وزارتی از دهلی نو به دمشق را آغاز کرد. این نخستین سفر یک مقام هندی از سال ۲۰۱۶ (۱۳۹۶) به شمار می‌آید.
وی در دیدار با بشار اسد رئیس جمهور سوریه، از اعطای ۳۰۰ بورسیه جدید برای دانشجویان سوری برای تحصیل در هند خبر داد.
در ادامه گسترش روابط میان هند و سوریه، روز گذشته ۳۱ آگوست، «حسین عرنوس» نخست وزیر سوریه و «ویجی پاندی»، سفیر هند در دمشق درباره راه‌های تقویت روابط سوریه و هند در همه زمینه‌ها گفت وگو کردند.
در این دیدار، دو طرف بر اهمیت فعال‌سازی کار کمیته‌های دولتی مشترک و تقویت مبادلات تجاری و مبادله کالا بر اساس روابط تاریخی ریشه‌دار دو کشور برادر تاکید کردند.
عرنوس تاکید کرد: غارت منابع نفت و گندم سوریه توسط اشغالگران و شبه نظامیان وابسته به آن در منطقه و اعمال تحریم ناعادلانه اقتصادی بر تامین نیازهای اساسی شهروندان تاثیر منفی گذاشته که دولت در تلاش است تا با همکاری کشورهای دوست از جمله هند، مواد غذایی لازم را تامین کند.
وی همچنین از مواضع حمایتی هند در قبال سوریه به ویژه حمایتی که در جریان فاجعه زلزله با ارسال کمک‌های بشردوستانه به آسیب‌دیدگان از سوریه کرد، قدردانی کرد.
سفیر هند نیز به نوبه خود گفت که کشورش به حمایت از مردم سوریه ادامه خواهد داد و بر استحکام روابط دوجانبه و ضرورت توسعه آنها به گونه‌ای که در خدمت منافع مشترک باشد، تاکید کرد.
سوریه از سال ۲۰۱۱ (۱۳۹۱) درگیر جنگ داخلی با نیروهای تروریستی همچون داعش و النصره و حتی اربابان منطقه‌ای و فرامنطقه آنها است. بر اساس گزارش مارس (فروردین ماه) رسانه‌های محلی سوریه، از آغاز جنگ‌های دخلی در این کشور بیش از ۲۳۰ هزار غیرنظامی بر اثر این جنگ‌ها کشته و ۱۴ میلیون نفر دیگر نیز آواره شدند.
حضور بشار اسد در نشست امسال اتحادیه عرب در جده عربستان سعودی نشانه ای از پذیرش کشورهای عربی است که اسد قدرت خود را حفظ خواهد کرد و کشورهای عربی خواهان عادی سازی روابط هستند.
«منجری سینگ» استادیار مؤسسه مطالعات بین‌المللی آمیتی در هند، گفت: دهلی نو برای برقراری ارتباط صبر کرد تا زمانی که بازیگران اصلی منطقه مانند امارات، بحرین و به تازگی عربستان سعودی در خاورمیانه ابتکار عمل را برای تعامل مجدد با حکومت اسد در درست گرفتند.
سینگ افزود: سفر مورالی‌دهاران به سوریه در اواسط ژوئیه قابل توجه به شمار می‌آید زیرا نشان دهنده همگرایی منافع با هدف تعامل سیاسی و اقتصادی بهتر، همراه با حمایت بشردوستانه است.
در اوایل سال جاری، هند کمک‌های بشردوستانه را به عنوان بخشی از «عملیات دوست» به دنبال زلزله مرگبار ماه فوریه به سوریه ارسال کرد، در حالی که کشورهای غربی تمایلی به انجام این کار نداشتند. در اوج جنگ داخلی، هند با مداخله خارجی برای سرنگونی حکومت اسد مخالفت کرد.
«کادیرا پتییاگودا» کارشناس و نویسنده ژئوپلیتیک به دویچه وله، گفت: وزارت امور خارجه هند به طور علنی قدردانی سوریه از حمایت دهلی نو در جریان درگیری‌ها را اعلام کرده است.
وی افزود: در حالی که این حمایت بیشتر ضمنی بوده است تا صریح اما با توجه به اینکه هند احتمالاً ارزشمندترین شریک استراتژیک واشنگتن است و اسد آمریکا را در سوریه به چالش کشیده است، این اقدام اهمیت داشت.
تاریخچه حمایت متقابل هند و سوریه
هند و سوریه روابط دوستانه‌ای داشته‌اند که با روابط تاریخی و فرهنگی دیرینه همراه بوده است.
سینگ استادیار مؤسسه مطالعات بین‌المللی آمیتی در هند، گفت: روابط هند و سوریه بر اساس منافع متقابل است و بر اساس سیاست واقعی هدایت می‌شود و هر دو کشور از یکدیگر در مجامع بین‌المللی و در موضوعات اختلاف‌برانگیز ژئوپلیتیک حمایت می‌کنند.
وی افزود: هند قصد دارد با ایجاد کریدور هند – خلیج -سوئز – کانال مدیترانه/شام – اروپا با برخی از کشورهای شریک در منطقه در زنجیره‌های ارزش جهانی خود سرمایه گذاری بیشتری داشته باشد.
سینگ گفت: برنامه‌های بازسازی در سوریه به هند کمک می‌کند تا نه تنها تامین کننده مواد غذایی و انرژی برای جمعیت سوریه باشد، بلکه تقاضا برای چنین زنجیره‌های تامینی را نیز تقویت خواهد کرد.
استادیار مؤسسه مطالعات بین‌المللی آمیتی در هند همچنین با بیان اینکه نگرانی‌ها و حمایت‌های بشردوستانه دلیل دیگری برای هند برای تجدید روابط خود با سوریه است، افزود: سرمایه گذاری‌های هند نه تنها به سوریه در توسعه زیرساختی کمک می‌کند بلکه فرصتی است تا سوریه در زنجیره‌های ارزش جهانی دهلی نو مشارکت کند.
وی گفت: همچنین جنبه دیگر این است که موقعیت ژئواستراتژیک سوریه فرصتی منحصر به فرد برای افزایش سهام خود در سرمایه گذاری‌های هند فراهم می‌کند.
پتییاگودا تحلیلگر ونویسنده ژئوپلیتیک نیز در این باره افزود: سوریه شریکی حیاتی برای هند به شمار می‌آید زیرا دهلی نو به دنبال ایجاد تاثیر بیشتر در خاورمیانه با روابط امنیتی و استراتژیک است.
وی گفت: این ارتباط به هند اهرم بیشتری در روابط خود با دیگر کشورهای خاورمیانه و همچنین با آمریکا و غرب به طور گسترده‌تر خواهد داد.
