کارشناس مسائل چین و اوراسیا با تأکید بر اینکه توافق با عربستان آورده‌های بسیار زیادی برای ایران از جمله ثبات منطقه‌ای دارد، گفت: این ثبات می‌تواند پای آمریکا و رژیم صهیونیستی را از منطقه دور کرده و طرح‌های خصمانه علیه جمهوری اسلامی از جمله طرح صلح ابراهیم را به محاق ببرد.
مهدی خورسند، کارشناس مسائل چین و اوراسیا، در گفت‌وگو با ایکنا درباره زمینه‌های توافق ایران و عربستان برای از سرگیری روابط پس از ۷ سال با میانجی‌گری چین گفت: با توجه به نوع بازیگری ایران و عربستان در منطقه و نظام بین‌الملل، میانجی‌گری بازیگرانی که قدرت پایین‌تری نسبت به این دو کشور داشته باشند جایگاه و محلی از اعراب نداشت. در واقع یک قدرت نظم‌دهنده می‌توانست این نظم‌دهی را ایجاد کند و شاید در این شرایط تنها چین دارای چنین ویژگی بود.
وی افزود: آمریکایی‌ها از اختلاف ایران و عربستان سود می‌بردند و از سوی دیگر روس‌ها هم می‌توانستند چنین نقشی را ایفا کنند اما آنها نیز درگیر جنگ اوکراین هستند و در این وضعیت ارتباط ایران و عربستان برای آنها در اولویت نبود، لذا تنها چین به منزله بازیگر محوری در نظام بین‌الملل باقی می‌ماند که اتفاقا وارد غرب آسیا شده و الان به دنبال استفاده از منافع قراردادهای منعقدشده با عربستان و سایر کشورهای عربی و ایران است.
خورسند اظهار کرد: همچنین اصل مهمی در اقتصاد وجود داد که سرمایه از ناامنی گریزان و فراری است ولذا چینی‌ها با علم به این قضیه باید به دنبال ایجاد ثبات در این منطقه می‌بودند. من در پیشنهادم به رئیس‌جمهور قبل از سفر اخیر به چین این مطلب را بیان کردم که باید این نکته را به چینی‌ها یادآور شویم که تنها بازیگر امنیت‌ساز و لنگرگاه امنیت در منطقه، ایران است و ایران بوده که تا الان با هزینه بسیار گزاف کالای ارزشمند امنیت را تولید کرده و به طور رایگان در اختیار شرق و غرب عالم قرار داده است. بنابراین ما باید از این پس از فکر رایگان در اختیار قرار دادن کالای امنیت به دیگر کشورها پرهیز کنیم و به درستی این توانمندی و ظرفیت خود را بفروشیم.
آورده‌های یک توافق برای ایران
این کارشناس مسائل شرق آسیا ابراز کرد: به اعتقاد من جمهوری اسلامی ایران این اتفاق را به درستی در این مذاکرات رقم زد. این توافق آورده بسیاری برای ایران دارد، از جمله اینکه ثبات در منطقه می‌تواند پای آمریکا و رژیم صهیونیستی را از منطقه دور کرده و طرح‌های خصمانه علیه جمهوری اسلامی ایران از جمله طرح صلح ابراهیم را به محاق خواهد برد و از سوی دیگر این توافق می‌تواند زمینه وحدت و همگرایی عملی را بین کشورهای اسلامی فراهم کند و همه اینها برای کشور منافع بلندمدتی خواهد داشت.
وی یادآور شد: مسئله دیگر توجه به تشکیل باشگاه ایران، چین، عربستان و احتمالا در آینده نزدیک روسیه، است که در مدیریت تولید و فروش نفت و گاز دنیا بسیار تأثیرگذار است. امروز انرژی در دنیا پشتوانه دلار است و اگر مدیریت انرژی در دنیا در زمینه میزان تولید و شیوه فروش در اختیار این باشگاه قرار گیرد در دوره گذار نظم بین‌الملل و افول آمریکا بسیار حائز اهمیت است و تحقق آن آمریکایی‌ها را دچار مشکل می‌کند.
ابعاد جهانی توافق ایران و عربستان
خورسند توافق ایران و عربستان را اتفاق بسیار بزرگی در منطقه غرب آسیا خواند و گفت: این توافق منطقه‌ای، ابعاد جهانی نیز دارد که اگر این فرآیند به درستی طی شود شاهد ابعاد بین‌المللی برای این توافق خواهیم بود و غیر از ثبات منطقه‌ای، توان مدیریت معادلات بین‌المللی را نیز خواهیم داشت.
این کارشناس مسائل بین‌المللی بیان کرد: همگرایی ایران، عربستان، چین و در ادامه روسیه با این ائتلاف می‌تواند حوزه انرژی و مدیریت آن را در دنیا به کنترل خود دربیاورد و دلار به منزله یکی از ابزارهای هژمونی‌ساز آمریکا، را تحت‌الشعاع قرار دهد.
گام بعدی دولت؛ عادی‌سازی روابط با غرب
خورسند درباره تأثیر این توافق منطقه‌ای بر حل و فصل مذاکرات هسته‌ای گفت: این دو موضوع کاملا جدا از هم هستند اما در این شرایط که راهبرد دولت سیزدهم در توسعه روابط با همسایگان و شرقی‌ها؛ چین و روسیه، به خوبی جواب داده پیشنهاد من به دولت این است که حتما روابط با غربی‌ها نیز به حالت عادی دربیاید؛ چه در فضای برجام چه در فضای غیر برجام. البته دولت سیزدهم در این فضا هم وارد شده و در حال پیگیری مذاکرات برجام است اما اینکه بخواهیم بگوییم روابط ما با سایر کشورهای دنیا متأثر از برجام و روابط با غربی‌ها است نگاهی کوتاه‌بینانه است.
وی تصریح کرد: در واقع امروز باید به سمت متوازن‌سازی روابط حرکت کرد و حتی قراردادن همه تخم‌مرغ‌ها در سبد همسایگان و شرقی‌ها اشتباه است و باید یک توازن در نگاه به شرق و غرب ایجاد کرد.
توافق با عربستان و نزدیک شدن به احیای برجام
خورسند در تشریح سایر آثار توافق ایران و عربستان گفت: با این توافق، بیش از گذشته به احیای برجام نزدیک شده‌ایم. یکی از اشکالات بزرگ ما در دولت گذشته که به وزیر امور خارجه وقت نیز اعلام کردم، این بود که وقتی برجام را امضا کردید باید همسایگان و کشورهای عربی حوزه خلیج فارس را توجیه می‌کردید. ما در آن بازه زمانی هیچ توجهی به دغدغه‌های اعراب نکردیم و این تصور در آنها ایجاد شد که با امضای برجام قرار است ایران یکبار دیگر به ژاندارم منطقه تبدیل شود و با غربی ها توافق کرده و پترودلارها به ایران سرازیر می‌شود.
خورسند ادامه داد: ترامپ هم از این مسئله استفاده کرد و قبل از برهم خوردن برجام، به سراغ عربستان رفت و اعلام کرد اوباما در دولت قبل ایران را تجهیز کرده و شما را در مقابل بیچاره کرده است و شما باید با من در این دوره همراه شوید و و زمانی که همراهی اعراب را با آمریکا گرفت، از برجام خارج شد. خوشبختانه در دولت سیزدهم آقای امیرعبداللهیان به صورت جدی پس از هر دور مذاکره با شرقی‌ها و توافق با آنها، به کشورهای عربی منطقه سفر می‌کند و سران این کشورها را توجیه می‌کند. به اعتقاد من باید ایران به مثابه یک قدرت منطقه‌ای، پس از هر توافق خود را جدای از منطقه نبیند.
توجه جدی به منافع مشترک در روابط با عربستان
خورسند درباره فاصله‌گیری عربستان از آمریکا برخلاف تصورات قبلی مانند گاوشیرده آمریکا گفت: عربستان قبل از توافق اخیر با ایران، با روس‌ها در مسئله میزان تولید نفت توافق کرده بود و در مقابل آمریکایی‌ها ایستاد. لذا عربستانی‌ها در دوره ترامپ، تحقیر او را پذیرفتند تا در نظام بین‌الملل به منزله یک بازیگر حضور داشته باشند. تفکر سیاسی در عربستان با ما تفاوت دارد و ما هرگز این نوع تحقیر را نخواهیم پذیرفت لذا باید بفهمیم که سعودی‌ها چگونه فکر می‌کنند.
این کارشناس مسائل شرق آسیا اظهار کرد: در وضعیت فعلی ایران توانسته با اقتدار منطقه‌ای، خود را بر عربستان تحمیل کند به نحوی که عربستان اعلام کرده با یمن توافق خواهد کرد و با ایران نیز وارد توافق شده است اما از طرف دیگر سیاست و حکومت در عربستان نیز طی سال‌های اخیر از پویایی خاصی برخوردار شده و ما باید این تحولات را در منطقه بپذیریم و متوجه شویم عربستان در حال طی مسیری متفاوت از گذشته خود است تا بنا بر اقتضائات جدید با کشورهای همسایه تعامل داشته باشیم. دورانی که مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی بین ایران و عربستان میانجی‌گری می‌کرد، گذشت و تمام شد و دیگر آن شخصیت‌های کاریزما برای حل و فصل اختلافات دو طرف وجود ندارند.
خورسند در پایان بیان کرد: نکته‌ای که باید در روابط مشترک به طور جدی مورد توجه قرار داد، منافع مشترک است و تنها نمی‌توان به خواسته خود فکر کرد و جمهوری اسلامی ایران اگر می‌خواهد از این توافقات نتیجه مناسبی بگیرد باید بتواند با طرف مقابل به حرف و منافع مشترک برسد. نرسیدن به منافع مشترک آسیب‌‌زا خواهد بود و حتی می‌تواند از سرگیری روابط را مجددا در آینده تحت‌الشعاع قرار دهد.
