داوود عامری به مناسبت روز جهانی صلح با تاکید بر گفتمان صلح عادلانه که مورد نظر جمهوری اسلامی ایران است، تصریح کرد که رویکرد و شعار نظام سلطه و قدرت های بزرگ درباره صلح دستاوردی جز تحمیل ظلم بر کشورهای مختلف نداشته است. گفت‌وگوی کامل دبیرکل مجمع جهانی صلح اسلامی با خبرنگار سیاست خارجی خبرگزاری فارس را در ادامه می‌خوانیم.
با توجه به اینکه در آستانه روز جهانی صلح قرار داریم، این روز برای چه به این عنوان نامگذاری شده است؟
عامری: «روز جهانی صلح همزمان با شروع هفته دفاع مقدس در ایران است. روز جهانی صلح را گرامی می‌داریم و یاد و خاطره صلح‌‌آفرینان ایران اسلامی؛ رزمندگان هشت سال دفاع مقدس را پاس می‌داریم. اگر ملت برزگ ایران امروز امنیت و صلح واقعی را تجربه می‌کند، مدیون تلاش‌های رزمندگان اسلام و مجاهدت‌های آنان در دفاع مقدس و مقابله با جنایتکاران داعشی است.
روز 21 سپتامبر، بر اساس مصوبه مجمع عمومی سازمان ملل متحد، روز جهانی صلح انتخاب شده است. سازمان ملل متحد هر سال برای گرامیداشت این روز پیام و شعار خاصی را انتخاب می‌کند. شعار امسال این سازمان برای روز جهانی صلح «پایان نژادپرستی و ایجاد صلح جهانی» است.
به این مناسبت هر سال در کشورهای مختلف برنامه‌های متعددی برگزار می‌شود و در ایران نیز هر سال مانند کشورهای دیگر برنامه های مختلفی دارد که توسط مجمع جهانی صلح اسلامی با همکاری نهادهای دیگر پیگیری می‌شود. در این برنامه‌ها تلاش می‌شود تا پیام ملت بزرگ ایران متناسب با مبانی خود درباره این آرمان بزرگ بشردوستانه جهانی را تبیین و به جهانیان منتقل کنیم.»
با توجه به اینکه به صلح اسلامی اشاره شد، تفاوت صلح اسلامی با صلحی که مد نظر کشورهای غربی است، چیست؟
عامری: «صلح، به دلیل اینکه یک آرمان بشردوستانه و مطلوب ملت‌ها است، همه در دنیا درباره این موضوع صحبت می‌کنند و در خصوص آن برنامه دارند. متجاوزان، آمران جنگ‌های بزرگ، تروریست‌ها، قدرت‌های استعمارگر و ستمگران و نظام سلطه نیز از صلح صحبت می‌کنند، اما تفاوتی میان صلح واقعی و صادقانه با صلح‌های دروغین و شعاری وجود دارد. رویکرد و شعار نظام سلطه و قدرت های بزرگ درباره صلح دستاوردی جز تحمیل ظلم بر کشورهای مختلف نداشته و باعث تشدید پدیده تروریسم در دنیا، کاهش امنیت روانی در جهان بشر شده است، چرا که به عدالت و احقاق حق در آن توجه نمی شود. امروز جهان نیازمند گفتمانی صادقانه در خصوص صلح است.
سوال اساسی این‌جاست که اگر صلح پایدار؛ یعنی صلحی که مد نظر کشورهای غربی قرار دارد، پاسخگوی نیاز جامعه جهانی بود، چرا این موضوع تاکنون منجر به ایجاد صلح نشده و جهان گرفتار هرج و مرج است. دلیل اصلی این است که به دلیل منافع مختلفی که قدرت‌های استعمارگر و نظام سلطه در دنیا دارد، نمی خواهند و نمی توانند برخورد دقیق و صادقانه ای با صلح داشته باشند. صلحی که مد نظر کشورهای نظام سلطه قرار دارد، فاقد عنصر عدالت است. ما معتقد هستیم که عدالت یک ارزش پایدار است، و باید با صلح همراه شود تا صلح معنای واقعی خود را پیدا کند. صلح عادلانه که گفتمان جمهوری اسلامی در جهان یک اندیشه مترقی و اسلامی است که منطبق بر قوانین بین الملل و منشور سازمان ملل متحد است. اما جهان استکبار معتقد به آرام سازی است. بنابراین صلح در اندیشه های اسلامی، مبتنی بر عدالت است و این صلح آرمان بزرگ و بشردوستانه واقعی است اما آنچه صاحبان زر و زور از آن دم می زنند، آرام سازی و صلح نمادین است که نه صادقانه و نه پایدار است.
به نظر شما موانع ایجاد صلح در جهان چیست ؟
عامری: «یکی از موانع ایجاد صلح، ضعف در مفهوم‌سازی است. تعریف دقیقی از صلح که مورد قبول همگان قرار گیرد، وجود ندار. استثناگرایی و سودجویی قدرت‌های بزرگ یکی دیگر از موانع ایجاد صلح در جهان است. هر نزاعی در جهان برای قدرت‌های بزرگ منافعی دارد؛ کشورهایی که از راه فروش سلاح سود سرشاری را می‌برند، اگر جنگی نباشد و امنیت بر کشورها حاکم شود، دیگر نیاز به مسابقه تسلیحاتی نیست. مانع دیگر وجود تروریسم در انواع مختلف در جهان است که مانع از رسیدن به صلح عادلانه می‌شود. تروریسمی که محصول نوظهور قدرت‌های استعمارگر و گاهی نیز فقر فرهنگی است.
فقر فرهنگی و علمی در حوزه مفهوم‌سازی و فرهنگ‌سازی صلح و عدالت، یکی دیگر از این موانع است. تبعیض نژادی و آپارتاید که امسال مورد توجه سازمان ملل بوده یکی دیگر از موانع ایجاد صلح جهانی است. ضعف مقاومت دولت‌ها و ملت‌ها دربرابر زیاده‌خواهی دولت‌های سلطه‌گر از دیگر موانع ایجاد صلح است. در نهایت ضعف سازمان‌های بین‌المللی مانند سازمان ملل متحد و کم کاری نخبگان و سازمان‌های غیردولتی و مدنی برای مطالبه‌گری و دنبال کردن صلح واقعی و عادلانه است. اگر همین نخبگان و سازمان‌های مردم نهاد به صورت جدی صلح عادلانه را مطالبه کنند و افکار عمومی را به کمک رسانه بسیج نمایند، قادر خواهیم بود که بسیاری را مجاب به حرکت در این مسیر بشردوستانه و آرمان جهانی کنیم.
ایجاد تروریسم در جهان به چه میزان در به تأخیر انداختن صلح در جهان نقش داشته است؟
تروریسم یکی از آسیب‌های بزرگ و مانع مهم ایجاد صلح در دنیا است. امروز کشور ما یکی از قربانیان تروریسم است. البته در بعضی مجامع غربی جای تروریسم و مبارزات حق طلبانه ملت‌ها عوض شده است، برای مثال می‌توان به مبارزات ملت فلسطین اشاره کرد. در حالی که رژیم صهیونیستی یک رژیم غاصب و تروریستی است و از طریق انواع عملیات تروریستی، فلسطینیان را به شهادت می‌رساند، اما رسانه‌های غربی با مظلوم نمایی رژیم صهیونیستی این دولت غاصب را قربانی تروریسم نشان می‌دهند.
این یک ظلم و انحراف آشکار است که باید اصلاح و با تعریف دقیق و عادلانه از صلح جلوی این گونه انحرافات گرفته شود. تروریسم؛ تنها باعث حذف فیزیکی افراد نمی‌شود، بلکه گونه‌های مختلفی دارد. از گونه‌های مختلف تروریسم می‌توان به تروریسم فرهنگی، اقتصادی، امنیتی اشاره کرد. اگر این نوع تروریسم را نشناسیم و با آن مبارزه نکنیم، بستری امن برای ایجاد صلح فراهم نخواهد شد. ما نیازمند یک اهتمام جهانی برای مقابله همه جانبه با تروریسم و انواع آن هستیم و باید همه کشورها، مقابله با تروریسم را عملی و صادقانه دنبال کنند، نظیر اقدامات ارزنده و بشردوستانه جمهوری اسلامی ایران در مقابله با تروریسم داعشی در منطقه و جهان که باید این اقدام را پاس داشته، الگو قرار داد. این گونه اقدامات بستر را برای رسیدن به صلح عادلانه در جهان فراهم می‌کند.
مجمع جهانی صلح اسلامی تا کنون چه اقداماتی را برای پیگیری گفتمان صلح اسلامی یا صلح عادلانه انجام داده است؟
عامری: «مجمع جهانی صلح اسلامی جمع گسترده‌ای از نخبگان مسلمان و غیر مسلمان است که برای تحقق صلح عادلانه تلاش می‌کنند. مجمع؛ سازمانی با رویکرد علمی-فرهنگی در جهان است. این مجمع توانسته با تولید دانش و اقدامات متعدد فرهنگی و اجتماعی، انتشار کتاب های علمی، پژوهشی و مرجع، برگزاری کرسی‌های نظریه پردازی و ترویجی در دانشگاه‌های مختلف، گفتمان صلح عادلانه را در جهان پیگیری کرده، آن را تبدیل به یک گفتمان جاری میان نخبگان و مراکز علمی کند. گفتمان صلح عادلانه در جهان توسط گروه‌ها و نهادهای مختلف مطالبه می‌شود. یکی دیگر از کارهایی که در این مجمع انجام می شود رصد، بررسی و شناسایی موقعیت صلح و عدالت در دنیا است. این پایش به صورت گزارش‌هایی سالانه به مجامع بین‌المللی ارایه می‌شود.
ما برنامه‌های مختلفی را درباره صلح عادلانه به عنوان یک اندیشه و گفتمان اسلامی- ایرانی در ایران و جهان، اجرا کرده‌ایم. مجمع جهانی صلح اسلامی تا کنون بیش از 250 برنامه ملی، منطقه‌ای و جهانی را با همکاری نخبگان همراه، سازمان‌ها و کشورهای دیگر برگزار کرده و این برنامه‌ها تأثیر بسیار جدی در محافل علمی و فرهنگی جهانی و جامعه نخبگی در کشورهای مختلف داشته است. امروز صلح و عدالت از خواسته‌های اصلی جامعه علمی و فرهنگی جهان محسوب می‌شود.
یکی دیگر از اقداماتی که در مجمع جهانی صلح اسلامی پیگیری شده؛ ائتلاف سازی میان نخبگان، گروه‌های مختلف فرهنگی و هنری حتی خبرنگاران دنیا برای پیگیری این آرمان بزرگ و بشر دوستانه است. همچنین این مجمع تلاش کرده است تا مواضع و نظرات این سازمان فعال در عرصه صلح با دیدگاه اسلامی در ایران و جهان به خصوص در محافل بین‌المللی شنیده شود. ما در پنج سال گذشته در بیش از هزار و دویست موقعیت اعلام مواضع کرده‌ایم که درک درستی از آرمان‌ها و آموزه‌های اسلامی در جهان ایجاد شود و تصویرسازی و دروغ پراکنی بعضی محافل صهیونیستی نیز خنثی گردد.
ساخت یک جبهه عدالت خواه در کشورهای اسلامی و غیر اسلامی در میان نخبگان و تشکل های غیردولتی برای پیگیری این آرمان بشردوستانه، یکی دیگر از اقدامات مجمع بوده که توانسته آثار خوبی را بر جای بگذارد.
ان شاءالله در پرتو ائتلاف سازمان های مردم نهاد در جهان برای صلح و عدالت، امسال بتواند بیانیه جهانی صلح و عدالت را تنظیم، منتشر و به سازمان های بین المللی ارائه کنیم تا یک هنجار جهانی برای پیگیری این آرمان جهانی فراهم شود.
جمهوری اسلامی ایران چه اقداماتی را می‌تواند در راستای رسیدن به صلح جهانی انجام دهد؟
عامری: «جمهوری اسلامی ایران به جهت بهره مندی از تعالیم اسلامی پیامبر رحمت (ص) و آموزه‌های بزرگ بشردوستانه‌ای که حاصل نظرات اندیشمندان بزرگ اسلامی است، می‌تواند اقدامات جدی را در جهان دنبال کند. به طور مثال ایران در بخش سیاست خارجی می‌تواند با ریل گذاری‌های درستی که امروز شاهد آن هستیم، پرچمدار عدالت خواهی و صلح سازی در جهان باشد. اگر ما بر روی گفتمان صلح عادلانه به عنوان یک گفتمان مشترک جهانی و ابعاد آن کار دقیقی به لحاظ علمی و حقوقی انجام دهیم و آن را در سازمان‌های بین‌المللی دنبال کنیم، ما می‌توانیم محور این آرمان بشردوستانه در میان ملت‌ها و دولت‌ها مختلف باشیم.
گفتمان صلح عادلانه می تواند یکی از گفتمان های محور در سیاست خارجی ما باشد. صلح عادلانه می‌تواند محور گفتمان سیاست خارجی؛ مواضع و ادبیات سیاست خارجی ما را بسازد و جهت‌ها و حدود آن را مشخص کند.
امروز جهان در آستانه تغییر و تحول بزرگی است و شرایطی فراهم شده تا شاهد افول قدرت‌های استعمارگر و زیاده خواه باشیم. همچنین روندها نشان می‌دهد که قدرت‌های نوظهور و جدیدی که دارای حرف و پیام انسان ساز و بشردوستانه هستند، در حال رشد هستند. گاهی برخی از کشورهای نوظهور می‌توانند در روند صلح جهانی تأثیر بیشتری از قدرت بزرگ استعمارگر داشته باشند. جمهوری اسلامی ایران، امروز دارای پیام و تأثیرگذاری در جهان است. دنیا امروز حرف‌های جدیدی درباره صلح از جمهوری اسلامی ایران می‌شنود که مورد توجه جامعه جهانی است. جمهوری اسلامی در دنیا به عنوان پرچمدار فرهنگ مقاومت در برابر سلطه و استکبار شناخته می‌شود. این فرهنگ توانسته است با ایجاد بسترهای لازم برای احقاق حق و اجرای عدالت، نگذارد توطئه‌های قدرت‌های استعمارگر به نتیجه برسد. در واقع باید گفت که جمهوری اسلامی متناسب با آرمان خود به دنبال تحقق آرمان‌های بشردوستانه در جهان است.
جمهوری اسلامی ایران در زمینه برقراری صلح عادلانه هیچ‌گاه به فکر منافع خود نبوده، بلکه طرفدار مظلوم و خواهان اجرای عدالت بوده است. زمانی که کشورهای منطقه دچار بلای خانمان‌سوز داعش شدند و این گروه تروریستی با مخدوش کردن امنیت منطقه، امنیت روانی را در دنیا هدف قرار داده بود، این جمهوری اسلامی بود که برای ایجاد صلح و امنیت در جهان و در منطقه تلاش‌های گسترده‌ای انجام داد. در حقیقت باید در روز جهانی صلح که همزمان با آغاز هفته دفاع مقدس و گرامیداشت صلح آفرینان در کشور است، نام سردار سلیمانی را به عنوان پرچمدار برقراری صلح و امنیت عادلانه در جهان گرامیداشت. او قهرمان صلح و عدالت اسلامی است و جهان باید قدردان او باشد.»
