مصاحبه با دکتر داود عامری ،دبیرکل مجمع جهانی صلح اسلامی ودبیر کنفرانس دیپلماسی اسلامی

در ایام عید مبعث رسول مکرم اسلام (ص) و در آستانه برگزاری کنفرانس «دیپلماسی اسلامی و قدرت نرم در سیره پیامبر اعظم (ص)» باآقای دکتر داود عامری، دبیرکل مجمع جهانی صلح اسلامی و دبیر کنفرانس، در خصوص کنفرانس، اهداف، و برنامه‌های آن گفت‌وگویی انجام دادیم.
1. اهداف و مأموریت‌های مجمع جهانی صلح اسلامی چیست؟
«مجمع جهانی صلح اسلامی» یک سازمان مردم نهاد ملی و بین‌المللی با رویکرد علمی- فرهنگی است که در پیشبرد اهدافش نیز از این خط سیر پیروی می‌کند و راهکار مجمع در تمام مراحل، در فعالیت‌های علمی و فرهنگی نهفته است.
از ابتدای تأسیس، مجمع جهانی صلح اسلامی سه هدف عمده راپیگیری کرده است : مقابله با اسلام ستیزی، تبیین گفتمان صلح عادلانه و توسعه دیپلماسی فرهنگی کشور؛ که طبیعتاً هر کدام از این‌ها از طریق طراحی و اجرای برنامه‌های مختلفی پیگیری و انجام شده و می‌شود. همان‌طور که اشاره شد رویکرد مجمع، فرهنگی و علمی است و اهداف ذکر شده را از طریق گسترس ارتباطات با مجامع علمی، دانشگاهی، فرهنگی و همچنین توسعه ارتباطات با نخبگان وگروه‌های مردم نهاد و اجرای برنامه‌ها و تولید محتوای فرهنگی و علمی پیگیری می‌کند. کنفرانس دیپلماسی اسلامی نمونه‌ای از این فعالیت‌هاست.
2. کنفرانس بین‌المللی دیپلماسی اسلامی با چه هدف و ویژگی‌هایی برگزار می‌شود؟
امروز دیپلماسی موجود در جهان با اتکا به ارزش‌ها و باور‌های جهان غرب شکل گرفته و جهان اسلام و اندیشه‌های اسلامی در آن نقش عمده‌ای ندارند حال آنکه روش حکومت پیامبر اعظم(ص) و نحوه ارتباطات رسول الله، منبع جامعی از نحوه ارتباطات بین دولت‌ها و ملت‌ها در اختیار ما قرار می‌دهد. شاید بتوان گفت، از اینکه دیپلماسی نمی‌تواند به تمام نیاز‌های ارتباطی جامعه جهانی پاسخ دهد و ما شاهد جنگ و خشونت در مواقع زیادی هستیم، به دلیل ضعف بهره‌مندی از آموزه‌های ادیان الهی است.
3. این کنفرانس چه تأثیری بر دیپلماسی عمومی کشور‌های اسلامی خواهد گذاشت و پیامد‌های این کنفرانس و خروجی آن را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
واقعیت این است که کشور‌های اسلامی با همدیگر در حوزه دیپلماسی، راهبرد مناسبی اتخاذ نکرده‌اند. شاید بتوان مدعی شد که اختلافات موجود، ناشی از عدم دستیابی و راهیابی به یک روش پذیرفته شده و جامع در بین مسلمانان است که ما از این گمشده به عنوان «دیپلماسی اسلامی» یاد می‌کنیم. در واقع اگر ما بتوانیم با اتکا به آموزه‌های اسلامی یک مدل از دیپلماسی اسلامی را در بین کشور‌های مسلمان رواج دهیم، خود به خود به توسعه ارتباطات کمک کرده‌ایم و این امر در آینده می‌تواند جامعه مسلمانان را با کمترین چالش به هم پیوند دهد و موجب توسعه ارتباطات اجتماعی و فرهنگی با کمترین چالش خواهد شد. کشور‌های اسلامی مشترکات فرهنگی و اجتماعی فراوانی دارند که می‌تواند محل توسعه و تعمیق این ارتباطات گردد.
4. چندمین بار است که «کنفرانس بین‌المللی دیپلماسی اسلامی و قدرت نرم در سیره پیامبر اعظم (ص)» برگزار می‌شود و برنامه مجمع برای آینده چیست؟
امسال برای دومین بار است که کنفرانس بین‌المللی دیپلماسی اسلامی و قدرت نرم در سیره پیامبر اعظم(ص)، توسط مجمع جهانی صلح اسلامی و با مشارکت نهاد‌ها و اندیشمندان مختلف ایران و جهان برگزار می‌گردد. در دوره اول،‌که با حضور ده‌ها تن از اندیشمندان و استادان دانشگاه و نخبگان مسلمان برگزار شد، موفق شدیم 125 مقاله و سخنرانی از افراد مختلف دریافت نماییم که کتاب مقالات منتخب اولین کنفرانس در حال انتشار است. در حال حاضر هم تلاش می‌کنیم دومین کنفرانس را نیز با غنای بیشتر برگزار نماییم. در این دوره بیش ۱۰۵ مقاله علمی از پژوهشگران داخلی و بین‌المللی دریافت کرده‌ایم و ۴۰ نفر از نخبگان و اندیشمندان با توجه به موضوع‌های مطرح شده در این‌کنفراس سخنرانی خواهند‌کرد و انشاالله پنل‌های تخصصی این کنفرانس از ۱۶ اسفند ماه در بستر فضای مجازی جهت بهره‌مندی عمومی و پژوهشگران این حوزه و نخبگان، ارائه خواهد شد.
5. چند نفر از اندیشمندان دراین کنفرانس شرکت کرده‌اند و چه برنامه‌هایی درنظر دارید؟
تا با توجه به نوع مطالعات و حوزه‌های تخصصی مدعوین تلاش شده است در این کنفرانس نیز ، بیشترین نگاه به تبیین مفاهیم در عمق‌بخشی حوزه دیپلماسی اسلامی باشد. لذا بیشترین تمرکز بر مطالب «تبیینی» و «روشی» است که می‌تواند زمینه الگو‌برداری را فراهم کنند. در مجموع برای این کنفرانس 145 مقاله و سخنرانی از 48 کشور در جهان دریافت شده است. البته علاوه بر برنامه‌های گفته شده کنفرانس، با توجه به تلاش‌های اعضای شورای سیاستگذاری و کمیته علمی کنفرانس اول، امسال و سال آینده، مراسم و برنامه‌هایی برای یادبود و بزرگداشت مرحوم حضرت «آیت الله تسخیری»، مرحوم علامه «سید جعفر مرتضی» و مرحومه سرکار خانم دکتر «طوبی کرمانی» برگزار می‌گردد.
6. در ایام مبعث پیامبر اعظم (ص) هستیم، چه درس‌هایی از سیره پیامبر(ص) می‌توان گرفت تا در این مجامع و همایش‌ها به تبیین بهره‌برداری از آن پرداخت؟
همان‌طور که اشاره شد امروز دیپلماسی موجود در جهان با اتکا به ارزش‌ها و باور‌های جهان سرمایه‌داری و غرب شکل‌گرفته و باورها وتعالیم ادیان الهی و اندیشه‌های اسلامی در آنها نقش عمده‌ای نداشته‌اند حال آنکه در آموزه‌های ادیان الهی و سیره پیامبر اعظم (ص) آموزه‌ها و راهکارهای فراوان و جهانشمولی از نحوه ارتباطات بین دولت‌ها و ملت‌ها وجود دارد که قطعا بیشترین همخوانی و هماهنگی را با فطرت انسانی و سعادت بشری دارند. شاید بتوان گفت، از اینکه دیپلماسی امروزی نمی‌تواند به تمام نیاز‌های ارتباطی جامعه جهانی پاسخ دهد و در مواقع زیادی ما شاهد جنگ و خشونت هستیم، به‌خاطرهمین خلاء می‌باشد.
جامعه جهانی برای رسیدن به صلح، نیازمند توجه به آموزه‌های دینی، بویژه عدالت، است که می‌تواند صلح و سعادت را برای بشر ماندگار کند.
7. رسول مکرم اسلام(ص) پیامبر صلح وعدالت است. دیپلماسی در جهان اسلام چگونه می‌تواند از این رویکرد در برخورد با مشکلات جهانی استفاده کند؟
جهان غرب، مبتنی بر لیبرال دموکراسی، بر صلح پایدار تأکید دارد اما چگونگی آن را مورد توجه قرار نداده است. به همین دلیل به‌رغم تلاش‌های زیاد در مجامع جهانی، کمتر نتیجه گرفته شده است. امروز هم همگان آنارشی و جنگ و خشنونت را همه جا مشاهده می‌کنند. اما اندیشه اسلامی، صلح را مبتنی بر عدالت جست‌وجو می‌کند و اعتقاد دارد اگر عدالت برقرار شود صلح نیز ایجاد و ماندگار خواهد شد. حال اگر همین ارزش فرهنگی، که مبتنی بر حقوق بین‌الملل هم هست، مبنا قرار گیرد و در دیپلماسی مورد توجه و اهتمام واقع شود آن وقت شاهد تغییرات اساسی در جهان خواهیم بود. کار دشواری است اما شدنی است.
8. چگونه می‌شود در جهت تحقق صلح و عدالت در جهان حرکت کرد؟
بی‌تردید همه دولت‌ها و سازمان‌های مردم نهاد وظایفی دارند که باید به آن عمل کنند و هر کدام به جای خود تأثیرگذارند. اما رسالت بزرگی نیز بر دوش نخبگان و اندیشمندان جهان است که باید در تبیین، ترویج و جهانی کردن این مطالبه انجام دهند و نقش اساسی که سازمان‌های مردم نهاد می‌توانند در این فرهنگ‌سازی بر عهده بگیرند. ما نیز در مجمع به نوبه خود تلاش می‌کنیم در این مسیر حرکت کنیم.