همایش آپارتاید علمی؛ صلح، عدالت و امنیت جهانی

« صلح، سعادت و عدالت، پیام نو  و  روشن ملت ایران برای همه‌ی ملت‌ها است.»^{حضرت امام خامنه­ای (مدظله العالی)}

مقدمه

دنياي امروز، آكنـده از مشـكلات و چـالش هـاي گونـاگوني اسـت كـه در پرتـو كاستي ها، تبعيض­ها ونابرابري­هاي نهفته در ساختار و بافت زندگي بين المللي و نابساماني در فرهنگ جهاني، گستره اي «جهاني» يافته اند. يكـي از جدي ترين عرصه اين چالش­ها، آپارتاید علمی و تبعات آن در تحقق صلح عادلانه و امنیت جهانی است.

صلح، مطلوب و آروزی انسان ها است، اما این صلح زمانی مناسب و مطلوب است که بر محور عدالت بنا شده باشد. به عبارتی صلح در صورتي مطلوبیت ذاتی خود را عرضه خواهد کرد كه يكي از مصداق‌هاي عدالت و تجليات آن باشد، از اين رو تاكيد و پافشاري بر صلح عادلانه، به عنوان بن مایه اصلی صلح ضرورت می یابد. «صلح عادلانه» تبلور نگرش جامع و همه جانبه به برقراری و استقرار نظم کمال بخش حیات انسان و احترام به مجموعه اجزای هستی است. به همین دلیل، صلح عادلانه آرزوی قلبی همه انسانها، ملت ها و فرهنگ ها، ادیان و یک گفتمان مشترک جهانی می‏باشد.

یکی از مهمترین ابعاد عدالت و شاید پیش نیاز آن برای توسعه در جهان امروز، «عدالت علمی» است که نه تنها با محدودیت و آسیب ساختاری روبروست، بلکه جهانیان شاهد بروز مظاهر نوینی از «آپارتاید علمی و فناوری» هستند. عدالت علمی متضمن خودداری از ایجاد محدودیت و مانع برای توسعه دانش و علوم بشری از یک سو و لزوم التزام عملی بازیگران و نهادهای بین‏المللی به توسعه و تسهیل همکاری های علمی و فناوری است که در پرتو آن، ضمن قرار گرفتن علم و فناوری در خدمت بشریت، دستیابی به لوازم تعالی و کمال انسانی میسر گردد. محدودیت و تحریم علمی و فناوری، از جمله اقدامات نظام سلطه علیه صلح و عدالت در جهان است و این محدودیت‏ها علیه کشورها و ملت هایی اعمال می شود که غرب قادر نبوده آنها را تحت سلطه خود قرار داده و مدیریت جهانی خود را بر آنها اعمال نماید.

بنابراین، علم و فناوری در تعامل با صلح، عدالت و امنیت بین‌المللی، دو رویکرد متفاوت را می‌تواند از خود به نمایش بگذارد. علم و فناوری ضمن این‌که می‌تواند به حفظ و توسعه صلح، عدالت و امنیت بین‌المللی منجر گردد، استفاده منفی و نامطلوب از آن نیز می‌تواند صلح و امنیت بین‌المللی را با چالش و خطر اساسی مواجه سازد.

اهداف این همایش عبارتند از تبیین ارتباط علم و فناوری با توسعۀ صلح، عدالت و امنیت جهانی،تبیین وضعیت عدالت علمی در نظام جهانی ،تبیین و تشریح ضرورت‏ها و الزامات توجه به عدالت علمی در جهان،تولید ادبیات مفهومی در خصوص عدالت علمی و توسعۀ صلح و عدالت جهانی،توجه دادن نخبگان و رسانه ها به اهمیت عدالت علمی در جهان،ارایۀ راهکارهای مؤثر برای رویارویی با آپارتاید علمی سازمان دهی شده بود.

همایش « آپارتاید علمی، صلح، عدالت و امنیت جهانی» با حضور و سخنرانی: دکتر داود عامری دبیر کل مجمع جهانی صلح اسلامی، حجت‌الاسلام ذوالنوری رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی، دکتر محمدرضا مجیدی دبیر کل مجمع مجالس آسیایی، دکتر محمود فتوحی رئیس دانشگاه صنعتی شریف، محسن پاک آیین معاون بین‌الملل موسسه انقلاب اسلامی، پروفسور «تیم اندرسون» استاد دانشگاه سیاسی سیدنی و مدیر مرکز مبارزه با امپریالیسم جهانی و دکتر مصطفی مصلح زاده، دبیر ستاد راهبرد نگاری دهه پنجم انقلاب اسلامی در باغ کتاب در تهران برگزار شد.

لازم به ذکر می باشد که مجمع جهانی صلح اسلامی درصدد است با برگزاری اینگونه همایش های علمی و نخبگی، ضمن تببین علمی چالش ها پیش روی صلح عادلانه در جهان، زمینه­های تولید ادبیات مفهومی و گفتمان سازی در مقوله صلح و عدالت و ارایه آن به سازمان های جهانی و دستگاه های مسئول را فراهم آورد.

محورهای نشست:

1. آپارتاید و عدالت علمی
2. علم در خدمت صلح عادلانه
3. آپارتاید علمی؛ صلح، عدالت و امنیت جهانی
4. آپارتاید علمی و نظام سلطه
5. عدالت علمی و حقوق بین الملل
   

سین برنامۀ همایش

 «آپارتاید علمی؛ صلح، عدالت و امنیت جهانی»

محل برگزاری: سالن همایش های باغ کتاب تهران

زمان برگزاری: یکشنبه 19/8/1398 ساعت 9 الی 12

گزارش محتوایی

 همایش آپارتاید علمی؛ صلح، عدالت و امنیت جهانی

تحریم‌های علمی فرصت‌هایی برای ایران فراهم کرده است.

دکتر داود عامری؛ دبیر کل مجمع جهانی صلح اسلامی:

دکتر داود عامری در همایش آپارتاید علمی، صلح، عدالت و امنیت جهانی گفت: تحریم‌ها باعث شد تا توانایی های خود را بشناسیم. این تحریم ها باعث شده فرصت هایی برای ایران فراهم کرده است.

دبیرکل مجمع جهانی صلح اسلامی در این همایش گفت: امروز روز خدمت علم در جهت صلح و توسعه است. روزی که برای پرداخت به کارکرد علم و ایجاد توسعه در جهان کنونی نامگذاری شده و مورد توجه محافل مختلف جهان است. عدالت علمی یکی از آرمان‌های بزرگ بشری و یکی از آرمان بزرگ انقلاب اسلامی است. تبعیض علمی و بی عدالتی در توسعه علمی و انتقال عمل یک معضل بزرگ و از مصادیق آپارتاید در جهان کنونی است و آپارتاید علمی یک آسیب بزرگ در حوزه صلح، عدالت و امنیت جهانی است.

از این رو، مجمع جهانی صلح تلاش می‌کند تا با نشر و تبیین جایگاه علم، تأثیرپذیری صلح را در راستای برقراری امنیت تبیین کند. این نشست مقدمه کنفرانس بین‌المللی علمی و دانشگاهی دنیا در زمینه آپارتاید علمی است که سال آینده در تهران برگزار می شود.

وی ادامه داد: در یک امکان‌سنجی در اردیبهشت ماه سال جاری به بیش از یک‌صد نفر از رؤسای دانشگاه‌های معتبر دنیا پیامی فرستادیم و در یک جمله موضوع آپارتاید علمی را تبیین و تقاضا کردیم اگر علاقه‌مند هستند در این پویش جهانی حضور پیدا کنند و به ما پیام بدهند.

عامری با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران یکی از قربانیان بی‌عدالتی و تبعیض علمی در جهان است، گفت: عدالت علمی یکی از مفاهیم مورد توجه در مبحث عدالت است. تحریم‌های علمی گرچه محدودیت‌هایی برای کشورمان ایجاد ولی فرصت‌هایی فراهم کرده است که ما در جریان آزاد علمی به کشوری پویا تبدیل شده‌ایم.

به‌گفته عامری، محدودیت‌ها باعث شده است تا ظرفیت‌های داخلی را بیشتر بشناسیم و ایران در حوزه‌های مختلف دارای برجستگی‌هایی است و در برخی حوزه‌ها جزو ۱۰ کشور برتر جهان هستیم. با وجود این، ما طرفدار عدالت علمی و جریان آزاد علمی هستیم و امروز علم‌آموزی در جریان سعادت بخشی بشر مورد توجه جهان اسلام قرار دارد.

وی افزود: آپارتاید علمی یک آسیب بزرگ در حوزه صلح، عدالت و امنیت جهانی است و مجمع جهانی صلح تلاش می‌کند تا با نشر و تبیین جایگاه علم، تأثیرپذیری صلح را در راستای برقراری امنیت تبیین کند. این نشست مقدمه کنفرانس بین المللی علمی و دانشگاهی دنیا در زمینه آپارتاید علمی است که سال آینده در تهران برگزار می شود.

پیشرفت علمی ما باید الگوی مبارزه با آپارتاید برای کشورهای مستقل باشد

حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر ذوالنوری؛ رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی:

حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر ذوالنوری در همایش آپارتاید علمی، صلح، عدالت و امنیت جهانی گفت : پیشرفت علمی ما باید الگوی مبارزه با آپارتاید برای کشورهای مستقل باشد.

مجتبی ذوالنوری روز یکشنبه در همایش «آپارتاید علمی صلح عدالت و امنیت جهانی» افزود: امروز یکی از بلایا و مصیبت‌های اصلی بزرگ حاکم بر دنیا آپارتاید و تبعیض در همه عرصه‌ها است؛ اگر ما هرم قدرت حاکم را در دنیا تجزیه و تحلیل کنیم مشاهده می‌کنیم که تبعیض و بی‌عدالتی در آن کاملاً هویدا است.

وی ادامه داد: ساختار مجامع بین المللی و توزیع قدرت امروز در دنیا به شکلی است که نشانی از عدالت در آن پیدا نمی‌شود بحث یک‌جانبه‌گرایی و جهانی‌سازی هم که تمام ابزارها در اختیار جریان حاکم بر دنیا و قدرت حاکم است در قلع و قمع بضاعت ملت‌های دیگر در همه زمینه‌ها امروز تلاش می‌شود.

رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس بیان کرد: یک نمونه آن آپارتاید علمی است در همه زمینه‌ها و همه عرصه‌ها و در مورد کشورهای مختلف در حال توسعه کشورهایی که به دنبال استقلال هستند و کشورهایی که مایل نیستند ابزار نظام سلطه باشند یا در این نظام هضم شوند این آپارتاید به شدت به اجرا گذاشته می‌شود.

ذوالنوری عنوان کرد: یک نمونه آن کشور خودمان است امروز شما می‌بینید که ما در تحریم جدید علمی و در تحریم کامل تکنولوژی و صنعت هستیم. وی اضافه کرد: به بهانه دور زدن تحریم‌ها امروز دانشمندان ما را در زمینه‌های مختلف در دنیا مورد تعقیب و ایذا و دستگیری قرار می‌دهند حتی از درج مقالات آنها مجلات معتبر علمی دنیا جلوگیری می‌کنند چرا که دیدن دنیا از حرکت نسل جوان ما در عرصه‌های علمی به عنوان شتاب علمی و خیزش علمی یاد می‌کند. بنابراین امروز تا این سطح ورود کردند که جلوی چاپ مقالات فرهیختگان و تحصیل‌کردگان ما را بگیرند.

رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ادامه داد: دشمنان در زمینه‌های مختلف سعی کردند تحریم کامل را اجرا کند امروز در زمینه‌های تجهیزات پزشکی و زمینه کشتیرانی هواپیمایی صنعت نفت و گاز و خودروسازی و در زمینه‌های مختلف ما شاهد اعمال این بی‌عدالتی و تحریم جدی هستیم نه تنها بی‌عدالتی بلکه در حقیقت راهزنی و سرقت علمی هستیم.

رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ادامه داد: برگزاری اینگونه همایش‌ها از این دست آن هم به صورت سیار در کشورهای مختلف چرخه این بیداری را ایجاد می‌کند این مطالبه‌گری را فراهم می‌کند قدرت و زمینه جسارتی که ملت‌های دنیا فرهیختگان و دانشمندان فریب زرق و برق تصنعی قدرت‌های استکباری و جوامع پیشرفته را نخورند تا بتوانند به این بی‌عدالتی علمی و تبعیض در عرصه‌های مختلف فریاد اعتراض‌خواهی داشته باشند فراهم می کند.

ذوالنوری ادامه داد: امروز یک راهش همین است که ما اعلام و بصیرت‌افزایی و اطلاع‌رسانی کنیم که چگونه منابع فکری و علمی دنیا غارت می‌شود و چگونه همان بضاعت علمی علیه خود آن ملت‌ها و کشورها در جهت سلطه یک جانبه قدرت‌های خاص به کار گرفته می‌شود

وی یادآور شد: کار دوم این است که علم را باید به دست آورد ولو اینکه تحریم کنند. آنهایی که علم دارند آنرا به مشارکت بگذارند که سیاست جمهوری اسلامی امروز حبس علم نیست. رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس گفت: امروز با هر کشوری که ارتباط داریم اعلام آمادگی می‌کنیم که داشته‌هایمان را به مشارکت بگذاریم و دیگران را سهیم کنیم به صدور علم و تکنولوژی به کشورهای مختلف کمک کنیم همچنان که امروز تاثیر این عمل را در بسیاری از کشورها می‌بینید.

وی عنوان کرد: به رغم همه این بی‌عدالتی‌ها و فشارها امروز به تعبیر رهبر معظم انقلاب دانشمندان و فرهیختگان ما مرزهای علمی را جلو برده‌اند در مرزهای زمینی اگر شما مرزی را جابجا کنید متهم به تجاوزگری هستید اما در مرز فکری هر چقدر بتوانید مرزهای دانش را بشکنید و تغییر دهید و جابجا کنید این مورد تحسین است و حقیقتی است که باید اتفاق بیفتد.

رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ادامه داد: امروز در زیر همه فشارهایی که متوجه مردم و دانشگاه‌ها و دانشمندان ما شده و به رغم مخالفت‌های استکبار و قدرت‌های بزرگ شاهد هستیم که این مرزشکنی در ابعاد مختلف اتفاق افتاده است.

وی خاطرنشان کرد: امروز این پیشرفت‌ها نگرانی نظام سلطه است. علم، ابزار نظام سلطه است چرا که علم، قدرت و وسیله تسلط آنها است. آنها این علم را در اختیار دارند بنابراین راهش این است که این سلاح را به دست بگیریم.

ضرورت تدوین «سندی جامع» در حوزه کنوانسیون تبعیض علمی و مقابله با آپارتاید

دکتر محمدرضا مجیدی؛ دبیر کل مجمع مجالس آسیایی:

دکتر محمدرضا مجیدی در همایش «آپارتاید علمی؛ صلح، عدالت و امنیت جهانی» که صبح یکشنبه 19 آبان ماه در سالن همایش های باغ کتاب تهران با حضور جمعی از اندیشمندان، نخبگان و اساتید دانشگاهی برگزارشد، گفت : در این نشست نکاتی ناظر به فعالیت های ما در بین مجالس آسیایی و حقوق بین الملل مطرح می نمایم، واژه آپارتاید علمی عنوان جدیدی است و متاسفانه این حوزه از ادبیات غنی برخودار نیست و شاید یکی از خدمات بزرگ اینگونه نشست ها و اهتمام مجمع جهانی صلح اسلامی و سایر همکارانشان در نهادهای دیگر این باشد که به تولید ادبیات در محافل علمی و بین المللی کمک کنند. باید بتوانیم از منظر تولید اسناد، به یک سند جامع در حوزه کنوانسیون تبعیض علمی و مقابله با آپارتاید دست پیدا کنیم که جای آن درعرصه های بین المللی خالی است.

وی افزود: سه ربع قرن از نظم ملل متحدی می گذرد سال (2020) هفتاد و پنج سال از تاسیس سازمان ملل خواهد گذشت و همچنان این نظم ملل متحدی از فقدان عدالت پایگی در حوزه های مختلف رنج می برد. بسیاری از آژانس ها و موسسات و نهادهای وابسته به این نظم با اعلامیه ها و قطع نامه ها و بیانیه ها بر روی کاغذ تلاش کردند که این نقیصه را جبران کنند اما گفتمان سلطه طلبی حاکم و مسلط اجازه نمی دهد که این سازمان ها از چنبره موجود خارج شوند و برخی سازمان ها نیز با رویکرد خود تحریمی و یا تحریم آژانس های دیگر روبرو می شوند.

دکتر مجیدی ادامه داد: فلسفه پیدایش بسیاری از سازمان های تخصصی و آژانس های بین المللی مانند سازمان یونسکو که تامین صلح و امنیت از رهگذر دانش، آموزش و فرهنگ بوده است امروز با این تبعیضاتی روبرو است و حتی این سازمان هم با همه اشکالاتی که دارد به دلیل ورود در این موضوع از سوی ایالات متحده آمریکا و رژیم صهیونیستی با تحریم روبرو شده است و بودجه سازمانی آن به یک سوم و شاید کمتر از آن تقلیل پیدا کرده است.حتی در آستانه هزاره‌ی جدید سازمان ملل تلاش کرد که با تولید اسنادی مانند MDG و STG بتواند حداقل در سطح اعلامی و شعاری بخشی از این نقیصه ها را جبران کند ولی حتی وفاداربه آنچه که در هشت بند MDG و در هفده بند STG نوشتند هم نبودند که یکی از مصادیق آن حوزه تبعیض علمی است.حال این سوال مطرح می شود در مقابله با آپارتاید چه باید کرد؟

وی تصریح کرد: انتظار داریم برگزاری چنین نشست های علمی راه گشایی برای رفع تبیعض علمی در جهان باشد. حتی برخی از آژانس های تخصصی هم که در این زمینه ورود داشتند با تحریم علمی روبرو شدند. در واقع آنچه که در برگزاری این نشست ها می تواند اتفاق بیفتد و از خروجی یک نشست علمی و یک جمع دانشگاهی انتظار می رود این است که این گونه همایش ها بتواند مدخلی برای تولید یک سند بین المللی جامع در زمینه مقابله با آپارتاید، باشد.

دبیرکل مجمع مجالس آسیایی (APA) اظهار داشت: ما باید افکار عمومی جهان را که مخالف عمده این نوع رویکرد است را با دیپلماسی عمومی همراه کنیم، نشست های علمی نقطه عزیمت و موج مخالفت با آپارتاید است، همچنان که رژیم نژاد پرست آفریقای جنوبی با موج افکار عمومی جهان فرو پاشید و رژیم باقی مانده آپارتاید یعنی رژیم اشغالگر قدس نیز بزودی فرو خواهد پاشید در این همایش نیز باید این رویکرد را در عرصه جهانی داشته باشیم و به محافل علمی و آکادمیک بسنده نکنیم.

وی در ادامه گفت: واژه ” آپارتاید علمی” یکی از مناسب ترین واژه ها برای مفهوم تبعیض علمی است و در مسیر تحقق عدالت و صلح که مقدمه تامین امنیت جهانی است، اخلال ایجاد می کند. آپارتاید یعنی محروم ساختن بخشی از جامعه جهانی از کلیه حقوق اجتماعی،سیاسی،اقتصادی و علمی، برای اینکه نظام سلطه بتواند مطامع نا مشروع خود را تامین نماید. امروز در حالی که یکی از کلیدی ترین ابعاد سند توسعه پایدار سازمان ملل متحد، مبتنی بر ضرورت بکارگیری علم، فناوری و نوآوری برای رشد و پیشرفت اقتصادی است، کشورهای استکباری با اعمال تبعیض در اشاعه علم و فناوری، حرکت کشورهای مستقل را برای ارتقای توانمندی های علمی و فناورانه، با چالش مواجه ساخته اند.

دکتر مجیدی در پایان متذکر شد: تحریم علمی کشورهای مخالف استکبار از جمله جمهوری اسلامی ایران، یکی از مصادیق اعمال آپارتاید علمی توسط نظام سلطه است. تحریم‌های علمی جزو تحریم‌های نسبتاً جامعی است که علیه کشورهای مستقل از جمله ایران وضع و حوزه‌های مختلف علمی را مورد تاثیر قرار می دهد. بخشی از این تحریم‌ها برای جلوگیری از کسب دانش است. محدودیت‌هایی که برای دانشجویان ایرانی برای تحصیل در برخی رشته‌ها اعمال شده، نوعی آپارتاید علمی است. بلوکه کردن حساب های بانکی دانشجویان نظیر آنچه اخیرا در مالزی و با اعمال نفوذ بان های آمریکائی رخ داد، نیز از همین مقوله است. ایجاد محدودیت برای اساتید و دانشجویان نخبه ایرانی برای دریافت گواهینامه‌های علمی بین‌المللی یا جلوگیری از انتشار مقالات علمی این افراد در مجلات مهم علمی جهان نیز از اقدامات تبعیض آمیز در حوزه علم و فناوری تلقی می گردد.

راه درمان آپارتاید علمی ایجاد بیداری و مطالبه گری در سطح جهانی است.

دکتر محمود فتوحی؛ رئیس دانشگاه صنعتی شریف:

دکتر محمود فتوحی در همایش آپارتاید علمی صلح عدالت و امنیت جهانی به بررسی دستاوردها و پیشرفت های علمی و دانشگاهی جمهوری اسلامی ایران به ویژه دانشجویان و استادان دانشگاه صنعتی شریف طی چند سال اخیر در حوزه علم و فناوری اشاره کرد.

وی با اشاره به شکل گیری نسل اول، دوم و سوم دانشگاه، افزود که امروز مواجه با دانشگاه های نسل چهارم  هستیم که در آن توجه به آموزش، تحقیق، فهمیدن نحوۀ استفاده از دانش و فناوری و تربیت متخصصان، دانشمندان، کارآفرینان و ثروت آفرینان در دستور کار آن و مورد توجه آن قرار دارد..

رئیس دانشگاه صنعتی شریف، با اشاره به هدف راهبردی دانشگاه افزود: این هدف در قالب حفظ کمیت و ارتقای کیفیت ورودی ها، جذب استادان با کیفیت، توسعه دوره های چند رشته ای و میان رشته ای، ارتقای کیفیت پژوهش در تراز جهانی، حل مسائل توسعه ای و تولیدی و تحقق اسناد بالادستی و توسعه کمی و کیفی شتاب دهنده ها، مراکز رشد و مراکز نوآوری و ارتقای جایگاه بین المللی دانشگاه به صورت جدی پیگری می شود.

ایشان در ادامه و با اشاره به اقدامات دانشگاه های کشور و دانشگاه صنعتی شریف در توسعه قرارداد ارتباط با صنعت، از جمله ایجاد واحدهای خدمات فناوری و توسعه فناوری که مسیر آینده ارایه خدمات صنعتی و فناورانه از سوی دانشگاه به جامعه سخن گفت.

از فرایند انجام شده در این خصوص گفت.  گفت با وجود همه مشکلاتی که دشمان طی سال های اخیر برای رشد علمی کشور در سطح جهانی به وجود آوردند اما ایران در این زمینه به عنوان قدرت منطقه ای مطرح است و توانسته است آپارتاید علمی را تا حدودی از بین ببرد.

وی در ادامه با اشاره به طرح مطالعاتی 21 ناحیه نوآوری دنیا، به تشریح ناحیۀ نوآوری شریف پرداخت و مطالبی در خصوص معرفی آن، زیرساخت ها و استقبالی که استارت آپ ها و شرکت های سرمایه گذار برای حضور در این منطقه دارند و همچنین خدمات ناحیۀ نوآوری شریف به مردم و شرکت های مستقر بیان کرد. دکتر فتوحی در ادامه به بیان برخی از پیشرفت های دانشگاه صنعتی شریف در عرصه های علمی و فناوری و ارتقای تراز جهانی آن  پرداخت.

ایشان در پایان به اثرات آپارتاید علمی و ناعادلانه بودن آن و برخی از مهمترین خسارت های دانشگاه شریف از تحریم اتحادیه اروپا اشاره نمودند که از جمله آنها عدم فروش تجهیزات آزمایشگاهی ،جابجایی استاد و دانشجو، رد شدن برخی از مقالات استادان به بهانه تحریم و. .. اشاره کردند.

ایستادگی و مقاومت در برابر روحیه یکجانبه گرایانه غرب

پروفسور «تیم اندرسون»؛ استاد دانشگاه سیاسی سیدنی و مدیر مرکز مبارزه با امپریالیسم جهانی:

پروفسور «تیم اندرسون» در این همایش گفت: کشورهای سلطه گر و امپریالیسم به دنبال این هستند که علم و فناوری را در انحصار خود بگیرند و این ناشی از روحیه یک ‌جانبه‌گرایانه آنهاست.

وی افزود: کشورهای غربی از جمله آمریکا بدین طریق می‌خواهند کشورهای دیگر از علم و فناوری محروم و نیازمند آنها باشند. آنها شعار لیبرال دموکراسی و آزادی را سر می‌دهند اما از آزادی علم و اندیشه جلوگیری می‌کنند که این نوعی آپارتاید علمی است.

اندرسون در ادامه تصریح کرد: کشورهای غربی در قالب آپارتاید علمی، بحث تحریم علم، دانش و فناوری را مطرح می‌کنند. آنها با تحریم‌هایی که علیه کشورهای مختلف از جمله ایران، کوبا و ونزوئلا اعمال می‌کنند به دنبال فقیر کردن و عدم توسعه مردم این کشورها و در نهایت تغییر نظام‌ها هستند.

این استاد دانشگاه گفت: هدف اصلی تحریم در حوزه‌های مختلف از جمله علم و فناوری و تضعیف کشورها این است که نظام کشور مخالف‌شان را تغییر دهند.

وی افزود: کشورهای غربی ازجمله آمریکا به این شکل می خواهند که کشورهای دیگر از علم و فناوری محروم باشند و نیازمند آنها باشند، آنها در حالی که شعار لیبرال دموکراسی و آزادی را می‌دهند ولی از آزادی علم و اندیشه جلوگیری می‌کنند و این نوعی از آپارتاید علمی است.

وی در پایان سخنرانی خود اظهار داشت: تنها راه مقابله با تحریم‌ها و تغییر در نظام‌ها ایستادگی و مقاومت در مقابل آنهاست.

بومی سازی علم یکی از راه های مقابله با آپارتاید علمی است.

محسن پاک آیین؛ معاون بین‌الملل موسسه انقلاب اسلامی:

محسن پاک آیین در همایش آپارتاید علمی، صلح، عدالت و امنیت جهانی گفت: بومی سازی علم و فناوری یکی از راه های مقابله با آپارتاید علمی است.

آپارتاید یعنی محروم ساختن بخشی از جامعه جهانی از کلیه حقوق اجتماعی،سیاسی،اقتصادی و علمی، برای اینکه نظام سلطه بتواند مطامع نامشروع خود را تامین نماید. امروز در حالی که یکی از کلیدی ترین ابعاد سند توسعه پایدار سازمان ملل متحد، مبتنی بر ضرورت بکارگیری علم ، فناوری و نوآوری برای رشد و پیشرفت اقتصادی است، کشورهای استکباری با اعمال تبعیض در اشاعه علم و فناوری ، حرکت کشورهای مستقل را برای ارتقای توانمندی های علمی و فناورانه، با چالش مواجه ساخته اند.

تحریم علمی کشورهای مخالف استکبار از جمله جمهوری اسلامی ایران، یکی از مصادیق اعمال آپارتاید علمی توسط  نظام سلطه است. تحریم‌های علمی جزو تحریم‌های نسبتاً جامعی است که علیه کشورهای مستقل از جمله ایران وضع و حوزه‌های مختلف علمی را مورد تاثیر قرار می دهد. بخشی از این تحریم‌ها برای جلوگیری از کسب دانش است. محدودیت‌هایی که برای دانشجویان ایرانی برای تحصیل در برخی رشته‌ها اعمال شده ، نوعی آپارتاید علمی است. بلوکه کردن حساب های بانکی دانشجویان نظیر آنچه اخیرا در مالزی و با اعمال نفوذ بان های آمریکائی رخ داد، نیز از همین مقوله است. ایجاد محدودیت برای اساتید و دانشجویان نخبه ایرانی برای دریافت گواهینامه‌های علمی بین‌المللی یا جلوگیری از انتشار مقالات علمی این افراد در مجلات مهم علمی جهان نیز از اقدامات تبعیض آمیز در حوزه علم و فناوری تلقی می گردد.

تحریم‌های آمریکا علیه ایران برای ممانعت از دستیابی دانشگاه ها و نخبگان ایرانی به کمک‌های فنی- آموزشی، موجب شده تا دانشگاه‌هایی مانند صنعتی شریف، شهید بهشتی، مالک اشتر و امام حسین (ع) با مشکلات تحقیقاتی و عدم دسترسی نخبگان ایرانی به منابع علمی روز جهان، مواجه شوند.

در زمینه‌ی علم‌ و فناوری، اعمال نفوذ آمریکا برای جلوگیری از واردات فناوری مانند تجهیزات الکترونیک و مخابراتی، تجهیزات نفت و گاز، تجهیزات صنعت هواپیمایی، تجهیرات صنعت کشتی‌سازی و مواد شیمیایی ، مظاهر نوینی از “آپارتاید علمی و فناوری” هستند.

آپارتاید علمی توسط قدرت هایی که خود را طرفدار آزادی علم و اطلاعات معرفی می کنند، درست در زمانی اعمال می شود که برخوردهای نژادپرستانه در عرصه ارتباطات علمی، مغایر با موازین و مقررات پذیرفته شده بین المللی است. البته علیرغم تلاش های کشورهای پیشرفته، علم و فناوری در مرزهای ملی محصور نشده و دانشمندان و محققان برجسته کشورهای در حال توسعه، محدودیت های اعمال شده برای علم و فناوری را کنار زده و مسیر رشد و تعالی را طی مینمایند.

وی افزود: سهم تولید علم ایران در جهان دو درصد است که با توجه به آمار 0.14 درصد قبل از انقلاب اسلامی افزایش محسوسی را نشان می‌دهد.

محسن پاک آیین معاون بین‌الملل موسسه انقلاب اسلامی اظهار داشت: بومی سازی علم و فناوری یکی از راه های مقابله با آپارتاید علمی است. آپارتاید علمی ناقض عدالت علمی است که در مقابل صلح می ایستد.

این کنفرانس برای تبیین نگاه جمهوری اسلامی ایران به صلح با نگاه به اندیشه‌های مقام معظم رهبری و ارائه سند پیشنهادی جامعه مدنی ایران به سازمان ملل متحد برگزارشد؛ از این رو هدف اصلی این همایش، تبیین و تشریح ضرورت‌های حضور فعال و مؤثر جمهوری اسلامی ایران با هدف گفتمان‌سازی و اثرگذاری فعال در نوسازی‌های بین‌المللی در این حوزه و ساخت تصویری واقعی از کشور برای پیشبرد اهداف الهی و بشردوستانه است.

برگزاری همایش‌های علمی و نخبگی، همانند همایش ” آپارتاید علمی؛ صلح، عدالت و امنیت جهانی” اقدام مثبتی است که ضمن تببین علمی چالش‌ها پیش روی اشاعه عادلانه علم و فناوری در جهان، می‌تواند راهکارهای مقابله ملی و فراملی با تبعیضات علمی را نیز بررسی کرده و با ارائه آن به سازمان‌ها و نهادی جهانی، زمینه همکاری بیشتر نخبگان ایرانی با این نهادها را نیز فراهم آورد.

پیشنهاد طرح ایجاد سازمان جهانی صلح و عدالت

دکتر مصطفی مصلح زاده؛ دبیر ستاد راهبرد نگاری دهه پنجم انقلاب اسلامی:

دکتر مصطفی مصلح زاده، در همایش آپارتاید علمی؛ صلح، عدالت و امنیت جهانی بر طرح پیشنهادی ایجاد سازمان جهانی صلح و عدالت تاکید کرد.

مصلح زاده افزود: پس از جنگ جهانی دوم سازمان ملل تاسیس شد تا صلح و امنیت بر جهان حکمفرما شود ولی با توجه به حق وتو برای قدرتهای بزرگ، صلحی در جهان برقرار نشد، مگر در مواردی که قرارداد صلح بین دو کشور به گونه‌ای تنظیم شد که برای یکطرفه امنیت و برای طرف دیگر ناامنی به بار آورده است مثل صلح بین اسرائیل متجاوز و فلسطین تحت اشغال.

وی ادامه دارد: این مدل در بسیاری از سازمان ها نظیر سازمان ملل نیز وجود دارد مثل بانک جهانی، آژانس بین المللی انرژی اتمی و غیره … در چنین سیستمی هیچ نهادی نیست که بتواند حق کشورهای ضعیف را از کشورهای قوی بگیرد حتی در دادگاه لاهه به دلیل مقررات ساختاری چنین قدرتی ندارد.

در پایان وی افزود: پیشنهاد ما جایگزین کردن پارادایم صلح و عدالت به جای پارادایم فوق است که باید از طریق ایجاد سازمان جهانی صلح و عدالت به هدف فوق رسید.اکثریت کشورهای جنبش عدم تعهد طرفدار ایجاد چنین سازمانی هستند و ایران می تواند با دیپلماسی رسمی و همچنین دیپلماسی علمی، دیپلماسی حقوقی و دیپلماسی عمومی چنین در تحقق تشکیل این سازمان تلاش کند.

در پایان این همایش از کتاب “مبانی صلح و عدالت؛ تقارن و تقاطع صلح و عدالت از منظر نخبگان جهان” رونمایی شد.

مجمع جهانی صلح اسلامی که از ابتدای فعالیت خود همواره مشارکت و همراهی نخبگانی از ایران و جهان را در دستور کار و برنامه خود قرار داده است، از مدت ها قبل با برخی از نخبگان جهان که در زمینۀ صلح و عدالت صاحب سبک و نگاهی علمی و آزاداندیش هستند، ارتباط داشته و در خصوص گردآوری نظرات و مبانی حوزۀ صلح و عدالت به تبادل نظر پرداخته است. پس از برگزاری چندین همایش، نشست علمی و کرسی نظریه پردازی، بخشی از این دستاورد در قالب کتابی با عنوان : «مبانی صلح و عدالت؛ تقارن و تقاطع صلح و عدالت از منظر نخبگان جهان» به همت دپارتمان علمی مجمع جهانی صلح اسلامی تدوین و چاپ شد که به بررسی ماهیت صلح از دیدگاه متفکران و اندیشمندان جهان پرداخته است و در همایش «آپارتاید علمی؛ صلح، عدالت و امنیت جهانی»  که به مناسبت روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه برگزار گردید، رونمایی شد.