به نقل از گلوبال تایمز، کارشناسان چینی در خصوص اعتبار و امکان سنجی چنین طرحی که در این گزارش از آن به عنوان خط راه آهن خاورمیانه یاد شده است، تردید دارند و می گویند این نخستین بار نیست که واشنگتن تعهداتی را برای سایر کشورها و کشورهای دیگر آغاز می کند تا در روند توسعه سایر ابتکارات دیگر سنگ اندازی کند.
بر اساس این گزارش، هدف اصلی آمریکا از پیشنهاد چنین طرحی منزوی کردن چین در خاورمیانه که همکاری آن با کشورهای منطقه در سال‌های اخیر در حال افزایش است.
این اظهار نظرها به دنبال انتشار گزارش رسانه‌ای صورت گرفت که مدعی شد جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا و رهبران هند، عربستان سعودی و امارات متحده عربی قصد دارند از یک توافق زیرساختی مشترک در جریان اجلاس سران گروه ۲۰ پرده برداری کنند. بر اساس این طرح یک مسیر ریلی ایجاد خواهد شد که کشورهای خلیج‌فارس و کشورهای عربی را به هم متصل می‌کند.
به گزارش رسانه آمریکایی آکسیوس، انتظار می‌رود که پروژه راه‌آهن مشترک یکی از مهم‌ترین دستاوردهایی باشد که بایدن می‌خواهد در اجلاس سران گروه ۲۰ به آن دست یابد، هرچند جزئیات خاصی از این پروژه تاکنون فاش نشده است.
ایده اولیه چنین طرحی برای نخستین بار در سال ۲۰۲۱ در جریان اجلاس تجاری «آی تو یو تو» با مشارکت هند، اسرائیل و امارات آغاز شد. هدف اصلی این طرح گفتگو در خصوص پروژه های زیرساختی در خاورمیانه بود و عربستان بعداً به این گفتگوها پیوست.
ژو رونگ، محقق ارشد موسسه مطالعات مالی چونگ یانگ در دانشگاه رنمین چین، به گلوبال تایمز گفت که ایالات متحده هم قصد واقعی و هم توانایی پیروی از تعهد خود برای ارتقای واقعی شبکه حمل و نقل را در خاورمیانه ندارد.
ژو رونگ گفت این اولین بار نیست که ایالات متحده در سناریوی از این دست که فقط در حد حرف باقی می ماند، مشارکت می کند.
در زمان دولت اوباما، هیلاری کلینتون، وزیر امور خارجه وقت ایالات متحده، اعلام کرد که ایالات متحده از طرح «جاده ابریشم جدید» حمایت می کنند که سبب پیوند بیشتر افغانستان با کشورهای همسایه و رونق اقتصادی این کشور خواهد شد. این در حالیست که این مساله هنوز محقق نشده است.
بنظر می رسد طرح زیرساختهای خاورمیانه دولت بایدن، آشکارا با هدف مقابله با ابتکار چین موسوم به یک کمربند-یک جاده مطرح شده است که تاکنون بسیار موفق عمل کرده است و امسال نیز دهمین سالگرد خود را جشن می گیرد.
به باور ژو رونگ دولت بایدن ظاهراً دوباره درگیر سیاست‌های بلوک بندی شده است و اقداماتی را برای تشکیل گروه‌های ضد چینی انجام می دهد.
لیو ژونگمین، استاد موسسه مطالعات خاورمیانه دانشگاه مطالعات بین المللی شانگهای نیز در گفتگو با گلوبال تایمز گفت: حرکات اخیر ایالات متحده در خاورمیانه با توجه به حضور قوی تر چین، بیشتر واکنشی است تا فعالانه.
بر اساس این گزارش، چین از طریق ابتکارعمل یک کمربند-یک جاده سال ها با خاورمیانه در حال همکاری است. پکن همچنین نقش صلح‌جویانه را در بهبود روابط میان عربستان و ایران ایفا کرد. چین همچنین مورد ستایش جامعه بین‌الملل و به‌ویژه کشورهای منطقه بوده و همواره کوشیده است در خاورمیانه ثبات ایجاد کند.
پکن همچنین موفق شده است در زمینه هایی مانند ساخت زیرساخت ها، همکاری بین کشورهای خلیج فارس و چین در سال های اخیر پیشرفت چشمگیری داشته است.
به باور لیو غیرممکن است که آمریکا بتواند در کوتاه مدت میان چین و خاورمیانه اختلاف ایجاد کند.
ژو رونگ طرح ایالات متحده را “بیشتر یک حرکت نمادین” توصیف می کند. از منظر فنی، تصمیم ایالات متحده برای تمرکز بر زیرساخت های حمل و نقل، منطقه ای که در آن فاقد تخصص است، به نوعی تلاش برای افزایش نفوذ واشنگتن در منطقه ای به شمار می آید که نفوذ آن رو به افول است. بنظر می رسد این طرح که زیاد برای آن تبلیغ شده است نتایج مطلوبی را به دنبال نداشته باشد.
به گفته دینگ لانگ، استاد موسسه مطالعات خاورمیانه در مطالعات بین‌المللی شانگهای، از نظر فناوری و هزینه‌های ساخت راه‌آهن، هیچ کشوری در جهان به جز چین چنین مزیت برجسته ای را ندارد. آنچه کشورهای خاورمیانه از آمریکا می‌خواهند تنها راه‌آهن نیست، بلکه امنیت نیز هست. این معضلی است که ایالات متحده در خاورمیانه با آن مواجه است.
ژو رونگ تصریح کرد برای کشورهای خاورمیانه که در طرح راه آهن به رهبری ایالات متحده شرکت خواهند کرد، هیچ نگرانی وجود ندارد که روابط آنها با چین فقط به دلیل این توافق ضعیف شود، در عوض، آنها به همکاری نزدیک با دومین اقتصاد بزرگ جهان ادامه خواهند داد.
لیو ژونگمین گفت: “در واقع توانایی آمریکا برای نفوذ بر متحدانش در خاورمیانه در حال کاهش است و عربستان سعودی و امارات به تازگی به سازوکار همکاری بریکس ملحق شده اند. فکر می کنم این دو کشور در خصوص این مساله احتیاط می کنند.
سخنگوی وزارت خارجه چین که در این گزارش اشاره ای به نام وی نشده است در ژوئن ۲۰۲۲ در خصوص طرح واشنگتن برای ساخت زیرساختهای جدید برای به چالش کشانده طرح پیشنهادی یک کمربند-یک جاده از سوی چین، گفت: چین از همه ابتکاراتی که می تواند به هم افزایی و توسعه زیرساخت های جهانی کمک کند استقبال می کند. هرگونه محاسبه ای برای پیشبرد ژئوپلیتیک به نام توسعه زیرساخت ها هیچ گونه حمایتی نخواهد شد و موفقیتی را به دنبال نخواهد داشت.
سخنگوی چین همچنین تصریح کرد: چیزی به نام مقابله یا جایگزینی ابتکارات عمل وجود ندارد. جهان به جای تخریب به پل های بیشتری برای ساختن، به جای جداسازی یا ساخت حصاربه اتصال بیشتر، و به جای انزوا و طرد شدن به منافع متقابل بیشتری نیاز دارد.
