چشمانداز روابط آمریکا و رژیم صهیونیستی در مرحله آینده در سایه تنشهایی که میان دولت بایدن و کابینه نتانیاهو شکل گرفته، یکی از موضوعات اصلی مورد بررسی در محافل اسرائیلی است.
حوادثی که طی هفتههای گذشته در فلسطین اشغالی رخ داد و صهیونیستها شاهد تعمیق شکافهای سیاسی و اجتماعی تا سر حد انفجار اوضاع در نتیجه سیاستهای افراطی کابینه جدید این رژیم به ریاست «بنیامین نتانیاهو» بودند، علاوه بر پیامدهای منفی زیادی که بر داخل جامعه صهیونیستی گذاشت، روابط این رژیم را با بزرگترین حامی خود یعنی ایالات متحده به شکل قابل توجهی تحت تأثیر قرار داد.
تنش در روابط دولت بایدن و کابینه نتانیاهو
بعد از اینکه «جو بایدن» رئیس جمهوری ایالات متحده از نتانیاهو و کابینه وی خواست تا برای جلوگیری از بحرانیتر شدن اوضاع اسرائیل، از طرح تغییرات قضایی عقبنشینی کنند، صهیونیستها هجمه تندی علیه بایدن آغاز کرده و از جمله خود نتانیاهو و وزرای او همانند «ایتمار بن گویر» وزیر امنیت داخلی رژیم صهیونیستی به بایدن هشدار دادند که اسرائیل مستقل بوده و تحت دیکته و فشار هیچ طرف خارجی قرار نمیگیرد؛ حتی اگر این طرف از بهترین دوستانش باشد.
بعد از آن رسانههای عبری و آمریکایی گزارشهایی درباره بحران روابط میان واشنگتن و تلآویو منتشر کردند و مقامات اسرائیلی چون «نفتالی بنت» نخستوزیر پیشین رژیم اشغالگر و رئیس اپوزیسیون این رژیم هشدار دادند که اگر اوضاع به همین منوال پیش برود و نتانیاهو از سیاستهای خود عقبنشینی نکند، امکان دارد اسرائیل برای همیشه آمریکا را از دست بدهد.
شاخصها و پیامدهای تنش در مناسبات آمریکا و اسرائیل
بر همین مبنا بسیاری از تحلیلگران امور منطقه و بینالملل در حال بررسی پیامدهای اختلافات و شکاف اسرائیلیها در سطح داخلی و خارجی و به ویژه مناسبات این رژیم با آمریکا هستند. اما شاخصها و پیامدهای این تنش بیسابقه بین تلآویو و واشنگتن چیست؟
ـ انتقاد علنی آمریکا از رژیم صهیونیستی: جو بایدن در واکنش به اوضاع متشنج صهیونیستها، از کابینه این رژیم انتقاد کرده و به نتانیاهو هشدار داد که باید پروژه تغییرات قضایی را که موجب اعتراضات گسترده اسرائیلیها و قرار گرفتن کابینه اسرائیل در مرز فروپاشی شده، کنار بگذارد؛ مسئلهای که واکنش نتانیاهو را برانگیخته و در پاسخ به بایدن گفت: «اسرائیل تصمیمات خود را مستقل اتخاذ میکند و تحت هیچ گونه فشار خارجی از جمله بهترین دوستان خود قرار نمیگیرد».
علاوه بر آن در واکنش به اظهارات بایدن، راستافراطیهای حامی کابینه نتانیاهو به خیابانها ریخته و شعارهایی در محکومیت مداخله آمریکا سر دادند که حاوی توهینهای بیسابقه به رئیس جمهور آمریکا بود.
استقلال اسرائیل از آمریکا توهم است
از نظر تاریخی، میزان حمایتهای مالی، نظامی، فناوری و سیاسی آمریکا از رژیم صهیونیستی با روی کار آمدن «لیندون جانسون» رئیس جمهور وقت ایالات متحده بعد از ترور «جان اف کندی» در نوامبر 1963 تکامل یافت و ورود جانسون به کاخ سفید نقطه عطفی در تاریخ روابط آمریکا و اسرائیل بود. به ویژه بعد از تنشهای بزرگی که در مناسبات دو طرف در دوره ریاستجمهوری «دوایت آیزنهاور» در آمریکا به وجود آمد.
در سال 1956 آیزنهاور به عنوان رئیس جمهور وقت ایالات متحده در برابر تجاوز رژیم صهیونیستی به مصر موضع منفی اتخاذ و آن را رد کرد. بر همین اساس اسرائیلیها مجبور به عقبنشینی از صحرای سینا شدند که این امر تاثیر زیادی بر رویکرد اسرائیل در روابط خارجی خود داشت. در آن زمان صهیونیستها دریافتند تا زمانی که حمایت آمریکا را جلب نکنند نمیتوانند آزادانه عمل کرده و اهداف خود را در منطقه محقق سازند. به ویژه بعد از افول دوره استعمارگری اروپا، نقش آمریکا برای حمایت از رژیم صهیونیستی در منطقه بسیار سازنده و مهم بود.
در دوره ریاستجمهوری «رونالد ریگان» در آمریکا حمایتهای این کشور از رژیم صهیونیستی در قالب کمکهای مالی بود و به این ترتیب تاکنون اسرائیل بزرگترین دریافتکننده کمکهای خارجی ایالات متحده در جهان بوده است. تا فوریه 2022 آمریکا 150 میلیارد دلار کمک نقدی به رژیم صهیونیستی ارائه داد.
اما نوع حمایت از اسرائیل، میان دولتهای دموکرات یا جمهوریخواه آمریکا تفاوتی ندارد. دولت دموکرات بیل کلینتون در سال 1999 یادداشت تفاهمی امضا کرد که بر مبنای آن متعهد شد سالانه آمریکا حداقل 2.67 میلیارد دلار کمک نظامی به اسرائیل ارائه کند. این مبلغ در سال 2009 به 3 میلیارد دلار رسید و در سال 2019 نیز مجددا افزایش یافته و به 3.8 میلیارد دلار رسید. آمریکا متعهد است که هر سال این مبلغ را به اسرائیل پرداخت کند.
بنابراین روشن است که صهیونیستها در همه امور و پروژههای حیاتی خود از جمله بخش نظامی کاملا وابسته به آمریکا هستند. به همین دلیل محافل و کارشناسان اسرائیلی معتقدند صحبتهای راستافراطیها درباره استقلال اسرائیل توهمی بیش نیست و چنین اظهاراتی بسیار خطرناک است و اگر کوچکترین تغییری در سیاست خارجی آمریکا نسبت به اسرائیل ایجاد شود، پیامدهای فاجعه باری برای تلآویو خواهد داشت.
خشم یهودیان آمریکا از نتانیاهو
ـ شکاف میان جامعه یهودی آمریکا با اسرائیل: در میان یهودیان ایالات متحده، مخالفان نتانیاهو بیشترین درصد را تشکیل میدهند. مخالفان نتانیاهو در جامعه یهودی آمریکا شامل میانهروها و یهودیان غیرمذهبی هستند که در مجموع 72 درصد یهودیان این کشور را شامل میشوند. این درحالی است که یهودیان افراطی ارتدوکس در آمریکا که از نتانیاهو حمایت میکنند کمتر از 28 درصد جامعه یهودی این کشور را تشکیل میدهند.
تعداد یهودیان آمریکا حدود 6 میلیون نفر تخمین زده میشود که ماموریت حمایت از اسرائیل و منافع امنیتی آن را دارند و باید ادامه حمایت واشنگتن از تلآویو را تضمین کنند. آنها احساس همبستگی با یهودیان ساکن فلسطین اشغالی دارند و کابینههای مختلف رژیم صهیونیستی همواره از این احساس یهودیان آمریکا سوءاستفاده و تلاش کردهاند به آنها بگویند که در برابر یهودیان اسرائیلی مسئول هستند.
درواقع یهودیان ایالات متحده احساس میکنند که نسلهای قبلی آنها در دوره حمله نازیها به یهودیان اروپایی، کوتاهی کردهاند و اکنون باید در قبال اروپاییهایی که به اراضی اشغالی فلسطین مهاجرت کردهاند احساس مسئولیت داشته باشند و از نابودی آنها جلوگیری کنند.
آنها همچنین میخواهند شرایط بهتری برای زندگی یهودیان ساکن فلسطین اشغالی فراهم کنند و مانع تکرار سناریو فرار تحقیرآمیز یهودیان از اروپا شوند. از سوی دیگر یهودیان ساکن آمریکا هیچ تمایلی به ترک این کشور و اقامت در فلسطین اشغالی ندارند؛ بلکه میخواهد به زندگی امن خود در ایالات متحده ادامه دهند. همین امر موجب شده آنها احساس کنند به یهودیان اسرائیلی که با انواع چالشهای امنیتی و اقتصادی و سیاسی و… مواجه هستند، بدهکارند.
بنابراین یهودیان آمریکا همواره با استفاده از همه ابزارهای موجود از جمله پول، تبلیغات رسانهای، نظرسنجیهای انتخابات برای حمایت از یهودیان ساکن فلسطین اشغالی تلاش میکنند. همچنین لابی یهودی در ایالات متحده یکی از طرفهای مهم و تاثیرگذار در تصمیمگیریها و ترسیم سیاستهای خارجی این کشور است.
در همین زمینه «پول فندلی» که 22 سال در مجلس نمایندگان آمریکا بوده میگوید: سیاستمداران، روشنفکران، دانشگاهیان و روزنامه نگاران آمریکایی تمام تلاش خود را انجام میدهند تا نام آنها در «فهرستهای دشمنان» که توسط یهودیان منتشر شده، دیده نشود. این فهرستها توسط لابی یهودی در ایالت متحده تهیه شده و کسانی که مواضع ضد اسرائیلی اتخاذ کنند در فهرستهای مذکور قرار میگیرند.
بنابراین در سایه موقعیت یهودیان در آمریکا و توجه بیش از حد آنها به سیاست خارجی این کشور در قبال اسرائیل و فشار شدید بر کنگره و تشکیل جنبشهایی که رسانهها و سینما و دانشگاهها و… را در آمریکا برای حمایت از تلآویو تحت فشار قرار میدهد، میتوان میزان تاثیر یهودیان ایالات متحده بر سیاستگذاریهای این کشور در برابر اسرائیل را دریافت.
در نتیجه، شکافها و اختلافات داخلی اسرائیل که یهودیان آمریکا را به شدت تحت تاثیر قرار داده و خشمگین کرده موجب تضعیف وجهه اسرائیل در مقابل این یهودیان میشود که طبیعتا پیامدهی منفی زیادی متوجه اسرائیلیها خواهد کرد.
البته این موارد به معنای آن نیست که تنش کنونی بین بایدن و نتانیاهو، رابطه آمریکا و رژیم صهیونیستی را به کلی تحت تاثیر قرار خواهد داد؛ چرا که ایالات متحده همواره بزرگترین حامی رژیم اشغالگر و جنایتهای آن در سراسر جهان است. اما ناظران امور از جمله محافل و کارشناسان صهیونیست معتقدند که در سایه سیاستهای افراطی نتانیاهو، باید منتظر تغییرات احتمالی در مناسبات آمریکا و اسرائیل باشیم.