12 تیر ماه یادمان نقض حقوق بشر آمریکایی

امروز 12 تیرماه یادآور حمله تروریستی ناو آمریکایی به هواپیمای مسافربری ایران است. عملیات تروریستی که برخلاف تمامی موازین حقوقی، حقوق بشری، اصول صریح منشور ملل متحد و همچنین اساسنامه دیوان بین‏ الملل کیفری صورت گرفت؛ عملیاتی که با هدف مداخله در جریان جنگ عراق علیه ایران و با هدف تحت فشار قرار دادن دولت و مردم ایران انجام پذیرفت.سقوط هواپيماي مسافري ايران يكي ديگر و شايد شديدترين نمونه از مراحل رويارويي آمريكا با جمهوري اسلامي بود و با توجه به حوادث مربوط به آن دوران ، اين اقدام با هدف تضعيف جمهوري اسلامي و ياري رساندن به رژيم صدام انجام شد. این رویداد چهره حقیقی امریکا راکه منادی دموکراسی و مدعی حقوق بشر در  سراسر جهان بود را به نمایش گذاشت و بار دیگر نشان داد که امریکا در عین حالی که بزرگ ترین مدعی حقوق بشر است، بزرگ ترین ناقض آن نیز هست.
شرح این رویداد تروریستی این بود که در صبحگاه يكشنبه مورخ سوم ژوئيه 1988(12 تيرماه 1367)، هواپيماي مسافربري خط هوايي ايران اير (به شماره 655) كه بر طبق برنامه منظم و معمول خود بين بندرعباس و دوبي در پرواز بود، در ساعت 10:17 صبح به وقت تهران از فرودگاه بندرعباس به هوا برخاست. هفت دقيقه بعد، هنگامي كه هواپيماي مزبور بر فراز خليج فارس بود، تنها پس از گذشت يازده ثانيه از ارسال آخرين تماس راديويي خلبان هواپيما به برج مراقبت، مورد اصابت موشك‏هاي پرتاب شده از سوي ناو آمريكايي وينسنس مستقر در خليج فارس قرار گرفت.در این حمله تمامي 290 سرنشين هواپیما در دم جان سپردند. هواپيماي مزبور حامل 275 مسافر و پانزده خدمه بود. از اين تعداد، 254 ايراني، 13 نفر تبعه امارات عربي متحده، 10 نفر هندي، 6 نفر پاكستاني، 6 نفر تبعه يوگسلاوي سابق و 1 نفر ايتاليايي بودند.
بعد از این حادثه دولت آمریکا مدعی شد که ناو آمریکایی هواپیمای مسافربری ایران را با هواپیماهای جنگی اشتباه گرفته و طبق قاعده دفاع مشروع حق دفاع از خود را داشته است. با این وجود دلایل و شواهد گسترده‏ای از سوی ایران ارائه شد، که همگی نشانگر عمدی بودن حمله بودند. از جمله اینکه زماني كه هواپيما مورد اصابت موشك ناو وينسنس قرار گرفت، هنوز در فضاي هوايي جمهوري اسلامي ايران قرار داشت. دلايل و قرائن نشان مي‎دهد كه كشتي‏هاي جنگي ايالات متحده از پيام‏هاي راديويي هواپيماي ايرباس شماره 655 كه بر روي فركانس‏هاي باز و به زبان انگليسي مخابره مي‌شد، باخبر و مطلع بودند. بر اساس همه شواهد و مدارک کاملاً روشن است که دولت آمریکا عالمانه و عامدانه دستور حمله به هواپیمای مسافربری ایران را داده و در این زمینه هیچ‏گونه شک و تردیدی وجود ندارد.
به هر حال اين اقدام آمريكا يك بار ديگر نيّت تجاوزكارانه دولت آمريكا و نقش اين دولت در بي‎ثبات كردن و ناامن نمودن خليج فارس را به اثبات رساند. علاوه بر اين، اين واقعه نشان داد كه دولت آمريكا علي‏رغم اينكه به عنوان يكي از اعضاي دائم شوراي امنيت سازمان ملل متحد، وظيفه اوليه حفظ صلح و امنيت بين‎المللي را به عهده دارد، با جانبداري خود از يكي از طرفين درگير در جنگ تحميلي عراق عليه ايران، نه تنها به تعهد خود عمل نكرده، بلكه با نقض فاحش اصول اوليه حقوق بين‎الملل عمومي، عملاً صلح و امنيت بين‎المللي را به مخاطره افكنده است.
وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران در فرازی از سخنان خود عنوان كرد: حضور نظامی آمریكا در خلیج فارس تنها منادی مرگ و بی‌قانونی و شرارت بوده و جز ناامنی چیزی به ارمغان نیاورده است. عمل جنایتكارانه آمریكا در حمله به هواپیمای كشوری به هیچ وجه در قالب دفاع مشروع قابل توجیه نیست. قطعنامه 616 شورای امنیت(1988)پس از استماع سخنان دكتر ولایتی و جرج بوش درجلسه شماره 3831 خود در تاریخ 30 ژوئیه 1988 (39/4/1367) طرح قطعنامه‏ای پیشنهادی را تصویب كرد. متن قطعنامه به شرح زیر است: “شورای امنیت، با بررسی نامه مورخه 5 ژوئیه 1988 جانشین نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران خطاب به رئیس شورای امنیت و با استماع بیانات نماینده جمهوری اسلامی ایران، با ابراز تاسف عمیق از این كه یك هواپیمای غیرنظامی ایران ایر در پرواز برنامه ریزی شده بین المللی 655، در پرواز بر فراز تنگه هرمز به وسیله موشك شلیك شده از ناو جنگی ایالات متحده آمریكا منهدم گردیده است؛ بر ضرورت تبیین حقایق سانحه توسط بازرسی بی‏طرفانه در منطقه خلیج فارس تأکید داشته و اظهارات خود را به شرح زیر اعلام می‏نماید.
1-شورای امنیت تأسف عمیق خود را از ساقط ساختن هواپیمای غیرنظامی ایران به وسیله موشكی كه از یك ناو جنگی آمریكا شلیك شده و تسلیت عمیق خود را به خاطر از دست رفتن غم انگیز جان انسان‏های بی‏گناه ابراز می‏دارد.
2- شورای امنیت همدردی صمیمانه خود را به خانواده‏های قربانیان سانحه غم انگیز و دولت‏ها و كشورهای آنان اعلام می‏دارد.
3- شورای امنیت از تصمیم سازمان بین‌المللی هواپیمایی كشوری در پاسخ به درخواست جمهوری اسلامی ایران مبنی بر ایجاد گروه تحقیق برای بررسی تمام حقایق موجود همچنین از اعلام ایالات متحده آمریكا و جمهوری اسلامی ایران مبنی بر تصمیم‏شان برای همكاری با بررسی سازمان هواپیمایی كشوری استقبال می‏كند.
4- شورای امنیت از تمامی اعضای كنوانسیون 1944 شیكاگو درخواست می‏كند كه در همه شرایط، مقررات و رویه‏های سلامت هوانوردی كشوری به ویژه ضمائم آن كنوانسیون را دقیقاً مراعات نمایند.
5- شورای امنیت بر لزوم اجرای فوری و كامل قطعنامه 598(1987) تاکید می‏کند.
شایان ذکرست که دولت آمريكا پس از صدور قعطنامه شورای امنیت و همچنین طرح موضوع در سازمان هواپیمایی کشوری، به عنوان غرامت مبلغ 55 ميليون دلار براي خانواده‎هاي قربانيان و نيز مبلغ 40 ميليون دلار براي غرامت ناشي از سقوط هواپيما به دولت جمهوري اسلامي ايران پرداخت. پرداخت غرامت از سوي آمريكا در پرتو قواعد حقوق بين الملل نشانگر اینست که آمريكا نه تنها مسؤوليت خود را در قبال اين فاجعه به عهده گرفته است، بلكه به لوازم بعدي آن يعني پرداخت غرامت وارده را ‌نيز ملتزم شده است. با اين حال سؤالي كه در اینجا مطرح می‏شود اين است كه آيا صرف پرداختن چنين غرامتي، جبران كننده تمامي آثار زيانبار مادي و معنوي وارده به نظام جمهوري اسلامي ايران از يك سو و التيام بخش عواطف جريحه دار شده ملت ايران از سوي ديگر است؟ سؤالي كه پاسخ آن بغايت دشوار است. به هر حال فاجعه ايرباس اگر چه مهمترين مورد نقض حقوق بين‎الملل هوايي و قواعد اساسي تضمين امنيت و سلامت هواپيمايي بين‎المللي كشوري به شمار مي‎رود، اما فرمانده ناو وينسنس به خاطر اين عمل از دولتمردان آمريكا نشان لياقت گرفت و پرسروصداترين محافل سياسي غرب به آرامي از كنار آن گذشتند. در واقع «ويت راجز» فرمانده وينسنس دستور حمله به هواپیمای مسافربری ایران را داد و نشان لياقت گرفت، اما خود او روانه تيمارستان شد. در نهایت اين وقايع بيانگر این موضوع است كه دولت آمريكا علي‎رغم همه ادعاهايي كه در حمايت و پاسداري از حقوق بشر داشته و دارد، در عمل راهي خلاف اين ادعاها را طي مي‌كند.