گسترش فزاینده کاربست فناوري اطلاعات و ارتباطات در زيرساختهاي حياتي و دسترسي نامحدود و غيرقابل كنترل افراد به ابزارهاي ارتباطي مانند اينترنت و ماهواره منجر به شكلگيري فضاي مجازي در کنار فضاي واقعي در تعاملات بين دولتها گرديده است. در چنين فضائي مفهوم امنيت ملي، چالشها و تهديدات متحول شده و بازيگران جديدي مانند افراد، گروههاي تروريستي و گروههاي جنائي سازمانيافته، نقش و جايگاه مهمي را در پويشهاي امنيتي درون منطقهاي و بينالمللي ایفا ميكنند.
فضای مجازی بهعنوان بافت جدید عملیاتی، این امکان را برای گروههای تروریستی فراهم نموده است تا اهداف و نیات خود را در فضای مجازی فارغ از محدودیتهای جهان واقعی پیگیری نمایند. در این میان یکی از مهمترین تهدیدات نوظهور، سایبرتروریسم است که بهواسطه کاربست فزاینده فناوریهای اطلاعات و ارتباطات بهوسیله دولتها برای تسریع، افزایش کارائی و کاهش هزینهها در خدمترسانی به شهروندان، اهمیت فزایندهای یافته است؛ بهگونهای که حتی دولتها نیز از سایبرتروریسم بهعنوان ابزاری در الگوهای تنازعی خود استفاده میکنند. در این میان، مهمترین مولدهای ناامنکننده فضای مجازی در بعد تروریسم در دو گروه عمده طبقهبندی میشوند؛ تهدید از ناحیه کسانی که به یک کشور خارجی وابستهاند، از قبیل بخشهای نظامی، سازمانهای امنیتی و شرکتهایی که وابستگی زیادی به آن دولت دارند؛ و تهدید دوم، تروریستها و گروههای افراطی هستند. این افراد ممکن است به دولت خاصی وابستگی نداشته باشند ولی در راستای اهداف خود به خرابکاری مبادرت میورزند.
سایبرتروریسم هرگونه اقدام تروریستی است که در آن، از سیستم های اطلاعاتی و فناوریهاي دیجیتالی بهعنوان ابزار حمله و آماج حمله استفاده می شود. این حملات باید به اعمال خشونت بر ضد اشخاص یا داراییها بیانجامد، بهگونهای که ایجاد رعب و وحشت نمايد. درك عمومي بر اين است كه سايبرتروريسم بهمعناي تهاجم و تهديد به تهاجم غيرقانوني به رايانهها، شبكهها و اطلاعات ذخيرهشده در آنها ميباشد كه بهمنظور ارعاب يا وادار كردن يك دولت يا مردم آن به پيشبرد اهداف سياسي يا اجتماعي خاص صورت ميگيرد. بهعلاوه، براي اينكه يك تهاجم سايبرتروريسم تلقي شود، بايد به اعمال خشونت عليه اشخاص يا اموال بیانجامد يا حداقل آن قدر خسارات وارد آورد كه وحشت بهبار آورد. حملاتي كه باعث مرگ، آسيب جسمي، انفجار، تصادم هواپيماها، آلودگي آب يا لطمة شديد اقتصادي ميشوند، از جملة اين موارد هستند. حملات شديد عليه زيرساختهاي حياتي نیز ميتوانند اقدامات تروريستي سايبري تلقي شود كه البته به ميزان تبعاتی که این حملات بهبار میآورند، بستگي دارد.
همانطور که مواد منفجره و سلاحهاي گرم، اصليترين ابزار تروريسم کلاسيک هستند، محتملترين اسلحه سايبرتروريستها نيز رايانه است. روشهاي زيادي وجود دارد که تروريستها(بازیگران دولتی و غیردولتی مثل گروههای تروریستی) ميتوانند از رايانه بهعنوان يک وسيله تروريستي استفاده کنند. اساسيترين روشهاي سايبرتروريسم عبارتند از: هک کردن، ويروسهاي رايانهاي، جاسوسي الکترونيک، دزدي هويت و تخريب يا دستکاري اطلاعات. از آنجایی که فناوریهای اطلاعات و ارتباطات مدام در حال گسترش است و ابعاد مختلف فعالیتهای انسانی را روبهروز بیشتر دربرمیگیرد، تروریستهای فعال در فضای مجازی قدرت بیشتری مییابند و از طریق استفاده از مزیت گمنامی و پنهانسازی هویت در اینترنت، تهدید خود بر امنیت، سلامت، ثبات و
با توجه به رشد فزاينده استفاده از اينترنت و حركت شتابان کشورها به سمت الكترونيكي كردن خدمات اجتماعي، اقتصادي و تاثير انقلاب اطلاعاتي بر بهبود فناوریهاي نظامي، امنيت بینالمللی در سالهاي آتي با تهديدات و چالشهاي نويني مواجه خواهد شد. بديهي است كه كاهش آسيبپذيريها و تقويت امنيت و صلح در مقابل تهديدات نوظهور و بازيگران جديد و رهائی از توریسم سایبری، مستلزم انجام مطالعات آيندهپژوهي در خصوص تاثير انقلاب اطلاعاتي بر امنيت ملي، تهديدات فضاي سايبر، ارتقا قابليتهاي فنی و آگاهی عمومی از این تهدیدها و همچنین در بهرهگيري از دانش و اطلاعات در این خصوص است.
نویسنده: