انقلاب اسلامی و پیروزی آن بر آمده از یک نگاه و جریان فرهنگی و اجتماعی کلان و بلند‌مدت بود که تمام عرصه‌ها و ساحت‌های زندگی مردم به ویژه ذائقه و نگرش فرهنگی و هنری مردم و هنرمندان فرهنگساز را دچار تغییرات بنیادین کرد که تا به امروز این جریان ادامه دارد. جریانی اخلاقی، انسانی و دین‌محور که به هیچ روی برنامه‌ای صرفاً روزمره به شمار نمی‌آمد، بلکه برخاسته از نگاهی بود که توسط رهبران انقلاب در جان و روح جریان فرهنگی دمیده شده‌بود و طبعاً این نگرش جدید، خود را در قالب و محتوای فرهنگ جامعه در سطوح مختلف از مدیریت کلان گرفته تا سطوح تجربیات فردی نشان می‌داد. در این میان جریان هنر نیز به عنوان یکی از عرصه‌های کلان فرهنگی ایران اسلامی، دستخوش تغییر شد، که شاخص‌ترین تغییرات را می‌توان در تولیدات مختلف هنری دید و از آن با عنوان هنر پاک یاد می‌کنیم.
هنر دوران انقلاب اسلامی، از یک سو متأثر از ویژگی‌ها و اختصاصات زمانی و مکانی خود است و از دیگر سو، چارچوب و بستر اعتقادی جدیدی نیز یافته‌است و آن حرکت با معیار‌های جدیدی است که جامعه انقلابی از آن مطالبه می‌کند. همچنین وقوع اتفاقات سترگ اجتماعی مانند دفاع مقدس هشت ساله و تأثیرات آن در پرورش نگاه متعهدانه هنرمندان و نیز پرورش نسل هنرمندانی که به معنای واقعی مولود دوران پس از پیروزی انقلاب اسلامی محسوب می‌شوند، هر یک عواملی هستند که به نوبه خود بر قالب و محتوای جریان هنری پس از پیروزی انقلاب اسلامی تأثیر گذاشته و به نوعی به دغدغه‌های اصلی بخشی از جامعه هنری و مدیریت فرهنگی کشور بدل شد.
شهید سیدمرتضی آوینی، از زایش‌های اصیل هنر انقلاب اسلامی بود که تمام لحظه‌های عمر با برکت خود را به ویژه پس از انقلاب اسلامی، در مسیر به فعلیت رساندن ارزش‌ها و احکام اسلامی در قالب هنر صرف کرد و به حق در این راه خدمات ارزنده کم‌نظیری را در عرصه‌های گوناگون و گسترده هنر و اندیشه پاک اسلامی از خود به یادگار گذاشت. او که از دیار کریمان ری برخاسته بود، به خاطر کار‌های عمیق و تأثیر‌گذار در اعتلای هنر متعهد و انقلابی، سالروز شهادت این هنرمند فرزانه، به عنوان روز هنر انقلاب اسلامی در تقویم تاریخ هنر جمهوری اسلامی ایران ثبت شد.
بی‌تردید هنر واقعی یک نوع معرفت درونی است که ما نماد عینی آن را در خلق آثار توسط هنرمند می‌بینیم که در حالت حضور و شهود برای هنرمند مکشوف میشود و این کشف، تجلی اثری است که از یک‌سو در محتوا و از سوی دیگر در قالب ساخت اثر هنری ظاهر میشود. هنرمند متعهد رسالت خود را در کشف و تبیین حقیقت و حکمت متعالی انسان ساز تعریف می‌کند، همانطور که شهید آوینی، تمام همت خود را صرف بازنمایی حقایق دفاع مقدس در بهترین قالب و محتوی کرد.
آن شهید اعتقاد داشت که هنرمندان امروز هرگز در جست‌وجوی حکمت نیستند، آن‌ها تنها سعی می‌کنند که در تکنیک، کار خویش را با مهارت انجام دهند، حال آنکه اگر مهارت و تکنیک در خدمت تعهد و تبیین حقیقت نباشد، ابزار صنعتی بیش نیست و روحی در این هنر نمی‌توان یافت.
مرتضی آوینی معتقد بود آزادی هنر نباید در زیر پا گذاشتن معیار‌های اخلاقی جامعه یا توهین به مقدسات معنی پیدا کند که مع‌الأسف فضای سیاسی کشور بعد از پایان ظاهری جنگ، بسیاری از مخالفان را جرئت بخشیده‌است که غرض‌ورزی‌ها و دشمنی ها‌ی غیر‌معقول خویش را با نام هنر و آزادی هنر عرضه کنند. آزادی هنرمند در درک تکلیف است و نه در نفی و طرد و عدم التزام به تعهدات انسانی و انقلابی.
آن شهید به هنر متعهد، پاک و هنرمند مسئولیت‌شناس می‌اندیشید و از رواج بی‌ضابطه و بدون شناخت فلسفه شیوه‌ها و مکاتب هنری خبر در بین هنرمندان مسلمان در رنج بود و می‌گفت این کدام هنر است که برای پروپاگاندای تجارتی فوران می‌کند، اما برای خدا نه؟ آیا هنرمند با این انتخاب نوع تعهد خویش را مشخص نکرده است…؛ و اعتقاد داشت که هنر وقتی به غایت آزادی می‌رسد که غایتش وصول به حق باشد.
شهید آوینی در رد این اندیشه که هنر و هنرمند به چیزی متعهد نیست، می‌گوید: آنان که در کار هنر مدعی عدم‌تعهد شده‌اند، درست در این داعیه خویش نیندیشیده‌اند، اگر نه، در‌می‌یافتند که گریز از تعهد در عالم محال است. هنر باید از غرض‌اندیشی آزاد باشد.
بنابراین با این نگرش، باید گفت که هنر و هنرمندی در نزد سید شهیدان اهل قلم دارای ارزش بود که متعهد، تعالی‌بخش، انسانی و پاک باشد، بنابراین نامگذاری سالگرد شهادت این هنرمند بزرگ، توصیف واقعی اسم توسط مسمی است.
داود عامری دبیر کل مجمع جهانی صلح اسلامی
