پانزدهمین اجلاس سران «بریکس» در ژوهانسبورگ آفریقای جنوبی با مشارکت و حضور سران کشورهای عضو، ازجمله سیریل رامافوزا، شی جین پینگ و لوئیز ایناسیو لولا داسیلوا، رؤسای جمهور آفریقای جنوبی، چین و برزیل و نیز نارندرا مودی، نخست وزیر هند افتتاح شد.
علاوه بر رایزنی بر سر موضوعات معمول، موضوعات مهمی همچون بررسی اختلاف نظر میان کشورهای عضو بر سر تأثیرات جنگ اوکراین، افزودن کشورهای جدید و استفاده ار ارز واحد در دستور کار اجلاس قرار دارد. باید دید این موضوعات چه تأثیری بر روند اجلاس می گذارند؟
جنگ اوکراین
تأثیر جنگ اوکراین بر کشورهای شرکت کننده در اجلاس بریکس متفاوت است، در حالی که تجارت روسیه با چین و هند افزایش دارد، صادرات روسیه به سایر کشورها به دلیل تحریم های گسترده و بی سابقه غرب در تاریخ روابط بین الملل کاهش یافته است.
سران آفریقا مشتاقانه منتظر نشست بریکس هستند تا تصمیمات سودمندی اتخاذ کنند تا به کشورهای قاره سیاه در توسعه و بهبود تولیدات کشاورزی و صنعتی کمک کند.
افزودن کشورهای جدید
طبق گزارش های سازمان ملل متحد، بریکس ظرفیت بسیار زیادی دارد، زیرا نرخ رشد صادرات میان کشورها و سطح سرمایه گذاری مستقیم خارجی در آن بالاتر از میانگین جهانی است. سهم کشورهای بریکس در اقتصاد جهانی میان سال های 2010 تا 2021 میلادی از 18 به 26 درصد افزایش یافته و باعث شده است تعدادی از کشورها به عضویت در این گروه تمایل داشته باشند؛ به طوری که 23 کشور همچون ایران، عربستان سعودی، الجزایر، اندونزی، آرژانتین، اتیوپی و چندین کشور دیگر تمایل خود را برای پیوستن به این گروه اعلام کرده اند.
پیوستن عربستان و الجزایر به دلیل ذخایر عظیم نفتی این دو کشور و نیز ارتباط تاریخی پادشاهی سعودی با آمریکایی ها تغییرات کیفی در کار این گروه ایجاد می کند. این در حالی است که فشار آمریکا بر محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی برای نپیوستن به بریکس ادامه دارد.
چین و روسیه به دلیل مناقشه با دولت آمریکا و افزایش نفوذ و توانشان برای شکستن هژمونی ایالات متحده، امیدوار به گسترش اعضای گروه و پیوستن کشورهای جدید هستند. چندین کشور جهان سومی نیز در آرزوی پیوستن به این گروه و کمک به تحکیم توانایی «جنوب جهانی» برای مواجهه و تغییر نظم جهانی حاکم هستند که از پس از جنگ جهانی دوم تحت تسلط غرب بوده است. تحکم غرب مانع از دستیابی به توسعه و کمک به رشد کشورهای جنوب جهانی شده و در این راستا معتقدند کشورهای غربی دارای استانداردهای دوگانه هستند.
علاوه بر این، چند کشور بنیان گذار بریکس مانند هند، برزیل و آفریقای جنوبی نسبت به ورود اعضای جدید با امتیازات کامل محتاط هستند، به‌ویژه اینکه معتقدند گشودن درهای این گروه در مقیاس وسیع به واگرایی فکری و منافع مجموعه کشورهای عضو منجر خواهد شد و توانایی آنها را برای گرفتن تصمیم محدود می کند.
بر این اساس، روند توافق بر سر ورود اعضای جدید گروه ممکن است در سال جاری به تأخیر بیفتد و به بحث در مورد ضوابط شفاف و شفافی بسنده کنیم که بر اساس آن باید اعضای جدید پذیرفته شوند، مشروط بر اینکه هرکس که مایل به عضویت در بریکس پلاس باشد. مجاز است.
ارز واحد جدید
در اجلاس بریکس قرار است درباره ایجاد ارز واحد برای تجارت میان اعضا رایزنی شود، ایده ای که در صورت موفقیت تا حد زیادی به بی ثباتی سلطه دلار در مبادلات جهانی کمک می کند. در سوی مقابل، برخی تحلیلگران اقتصادی غرب معتقدند، ایجاد ارز با پشتوانه طلا به وسیله بریکس، تهدید بزرگی برای تسلط دلار نخواهد بود، زیرا بدهی های کلان آمریکا به بیشتر کشورهای بریکس حدود 30 تریلیون دلار و بر مبنای اوراق قرضه، سهام و حساب های جاری است.
بر این اساس، هرگونه آشفتگی در بازارها به معنای تمایل به خرید دلار آمریکا خواهد بود، زیرا این ارز همچنان باثبات ترین ارز جهانی و همچنان قابل اتکاست.
در هر صورت حتی اگر در اجلاس بریکس با اصل ایجاد ارز واحد موافقت شد، انتقال به آن مستلزم تغییر عمده در اقتصاد کشورهای گروه و موضوعی زمان بر است.
