منابع لبنانی از طرح جدید غرب و سازمان ملل برای اسکان و ادغام آوارگان سوری در جامعه لبنان و جلوگیری از بازگشت آنها به کشورشان خبر دادند.
مسئله آوارگان سوری در لبنان که روند بازگشت آنها به کشورشان در ماه‌های پایانی سال 2022 آغاز شده بود، همچنان یکی از چالش‌های بزرگ لبنان به ویژه در سایه شرایط بحرانی این کشور در سطوح مختلف اقتصادی، سیاسی و اجتماعی است.
طی هفته‌های گذشته سرویس امنیتی لبنان درگیر چندین پرونده امنیتی درباره آوارگان سوری که به شکل غیرقانونی وارد مرزهای لبنان شده و ممکن است برای امنیت این کشور دردسرساز باشند، شده بود. به دنبال آن درخواست‌ها از جانب طرف‌های رسمی و ذی‌ربط لبنان برای بازگرداندن آوارگان سوری به کشورشان طبق سازوکاری که با هماهنگی دولت سوریه انجام شده، افزایش یافت.
اما در این بین کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهنگان که به همراه کشورهای غربی و دیگر سازمان‌های بین‌المللی همه تلاش خود را جهت جلوگیری از بازگشت آوارگان سوری به کار بسته، سندی را تحویل سرویس امنیت عمومی لبنان داد که بر اساس آن، این کمیساریا متعهد شده که در حل معضل آوارگان سوری به لبنان کمک کند.
طرح جدید غرب برای مشروعیت بخشی به اسکان آوارگان سوری در لبنان
اما طبق اطلاعاتی که روزنامه الاخبار دریافت کرده، این سند درواقع یک تئوری توطئه برای مشروعیت‌بخشی به اسکان آوارگان سوری در لبنان و ادغام آنها در جامعه این کشور است. این سندی که هفته گذشته بین «نجیب میقاتی» نخست‌وزیر دولت موقت لبنان و کمیته وزارتی این کشور و سازمان ملل و کمیساریای مذکور مبادله شد، در واقع پیشنهادی از جانب غرب و سازمان ملل بود تا همه چیز درباره پرونده آوارگان سوری به سال 2015 برگردد؛ یعنی زمانی که دولت لبنان موظف شد حتی به آوارگانی که ثبت نام نیز نکرده بودند حق اقامت در این کشور بدهد.
بر اساس این گزارش، امضای سند مذکور از جانب دولت لبنان درحالی است که همه لبنانی‌ها بر لزوم بازگشت آوارگان سوری به کشورشان تاکید دارند و هرگونه اسکان و ادغام آنها در جامعه لبنان را رد می‌کنند. به ویژه اینکه هشدارهایی درباره یک توطئه آمریکایی-غربی برای اسکان آوارگان فلسطینی در لبنان در راستای منافع رژیم اشغالگر نیز مطرح شده است.
منابع آگاه به روزنامه الاخبار گزارش دادند که مسئله آوارگان سوری همچنان به عنوان کارت فشاری از جانب غرب علیه لبنان و دولت سوریه مورد استفاده قرار می‌گیرد. به ویژه در شرایط کنونی که کشورهای عربی موضع خود را در برابر دمشق تغییر داده و خواستار همگرایی با سوریه و بازگشت آن به اتحادیه عرب هستند.
تاکید لبنان بر لزوم بازگشت آوارگان سوری
از طرف دیگر «بسام مولوی» وزیر کشور دولت موقت لبنان اعلام کرد، ما موضع خود را درباره لزوم بازگشت آوارگان سوری به کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهنگان ابلاغ کرده‌ایم. ما هرگز اعطای اقامت به آوارگان در لبنان را نمی‌پذیریم.
وی در گفتگو با شبکه ال بی سی لبنان با اشاره به اینکه ورود غیرقانونی سوری‌ها به لبنان بسیار بیشتر از قبل شده و همین مسئله چالش‌های جدیدی برای لبنانی‌ها در سطوح مختلف به وجود می‌آورد تاکید کرد، روند بازگشت آوارگان سوری به کشورشان باید ادامه پیدا کند.
این وزیر لبنانی تصریح کرد، ما باید از همه اطلاعات و تصمیمات مربوط به آوارگان سوری در لبنان آگاه باشیم و این یک حق حاکمیتی برای کشور ما بوده و قابل قبول نیست که لبنان در جلسات مربوط به پرونده آوارگان سوری حاضر نباشد.
«عباس ابراهیم» مدیرکل اداره امنیت عمومی لبنان نیز در این زمینه هشدار داد، طرف‌های بین‌المللی به دنبال ادغام آوارگان سوری در کشورهای میزبان هستند و می‌ترسیم که این اتفاق در لبنان نیز بیافتد.
درحالی که اواخر 2022 اولین مرحله طرح بازگشت داوطلبانه آوارگان سوری از لبنان وارد فاز اجرایی شده و طی آن 2 گروه از آنها در امنیت کامل و در میان استقبال مقامات سوری به کشورشان برگشتند و تحت حمایت قرار گرفتند، تحرکاتی که سازمان ملل با همکاری غرب و برخی طرف‌های داخلی لبنان انجام داده مانع از تکمیل این طرح می‌شود.
کمیساریای عالی پناهندگان در سازمان ملل و نمایندگی آن در لبنان بارها اعلام کرده که با بازگشت آوارگان سوری مخالف است. این کمیساریا و همچنین دیگر نهادهای وابسته به سازمان ملل متحد بیانیه‌های هشدارآمیزی نیز با این مضمون که «سوریه برای بازگشت آوارگان، امن نیست» صادر کرده و در تلاش برای تحریک پناهجویان سوری به ماندن در لبنان هستند.
با این تفاسیر و از آنجایی که دولت موقت لبنان به ریاست نجیب میقاتی نشان داده که خیلی زود در پرونده‌های مختلف تسلیم فشارهای خارجی می‌شود، به نظر می‌رسد که تکمیل طرح بازگشت داوطلبانه آوارگان سوری از لبنان دست کم در بازه زمانی که سازماندهی‌کنندگان این طرح تعیین کرده بودند، انجام نپذیرد و سناریوهای تازه‌ای درباره این پرونده ترسیم خواهد شد.
