به گزارش مجمع جهانی صلح اسلامی سومین هم اندیشی مجمع مشورتی سازمان های مردم نهاد و نقش آنان در تقویت دیپلماسی عمومی و فرهنگی با مشارکت بیش از 50 نفر از مدیران سازمان های مردم نهاد با هدف تقویت ارتباط دیپلماسی فرهنگی و عمومی جهت اثربخشي بيشتر به منظور ارتباطات ميان دولت ها و ملّت ها در باغ موزه ملي انقلاب اسلامي و دفاع مقدس روز پنجشنبه 21 اردیبهشت ماه سال جاری برگزار شد.
در این هم اندیشی آقای دکتر داود عامری دبیر کل مجمع جهانی صلح اسلامی و دیگر حاضرین به ایراد سخنرانی پرداختند .
گزارش کامل هم اندیشی به قرار ذیل است :
دکتر عامری دبیر کل مجمع جهانی صلح اسلامی در این هم اندیشی گفت:
شکل حضور و مداخله مردمی مسئله مهم و اساسی است که در تعاملات بین الملل شکل خاصی به خود گرفته است. برای پذیرش سیستم های بومی خودمان در این فرایند مشکل داریم بعضی می‌گویند بهتر بود ما مدل های بومی را در حوزه سمن ها در کشور استفاده میکردیم ولی به نظر من ما باید از این دو مدل استفاده کنیم اگر ما به شکل خاصی نرسیم عملاً به مشکل بر می خوریم
این تجربه در سازمان های مردم نهاد به ما منتقل شده که به آسیب ها بیشتر توجه کنیم. در جلسه اول و دوم در خدمت بیش از ۵۰ سازمان بودیم و مفصل روی این آسیب ها صحبت شد آسیب های ما به چند چیز برمیگردد اول اینکه ما استمراری در ایجاد و سازماندهی تشکیلاتی سمن ها نداشتیم. مثلاً انجمن دوستی ملل درست کردیم ولی تداوم نداشت همچنین در جلسه اول صحبت شد که آیا این کاری که ما می‌خواهیم دنبال کنیم اثر دارد یا نه؟ ما اساساً راهی جز این نداریم و اگر ورود نکنیم هیچ وقت به این امکان نمی رسیم
کشور ما به شدت نیاز به این سازمان دهی دارد و دیگر ملل موفقی که از این ظرفیت‌ها استفاده کردند را باید به عنوان مدل انتخاب کنیم.یکی از زمینه های دیپلماسی عمومی، دیپلماسی فرهنگی است که جمهوری اسلامی باید از این بستر جلو بیاید این نکته مهم است بطور مثال تغییرات اقلیمی و زیست بومی مهندسی‌شده کشور ما را دچار مخاطرات جدی کرده است اگر کاری نکنیم دچار مشکل خواهیم شد در بحث‌های حقوقی هم شاهد این مشکلات هستیم. کمتر به این سمت رفته ایم. ما نیاز به یک جمع خبرگی از این نهادها و برگزاری جلسات تخصصی داریم و باید گام به گام به سمت ساختارسازی برویم با برنامه‌های مشترک. کمیته‌هایی باید تشکیل شود تا تدابیر لازم اتخاذ شده و به آن عمل شود کمتر به صورت تخصصی ورود کرده ایم.
آقای دکتر شیخ عطار سغیر سابق ایران در آلمان در این هم اندیشی گفت:
سازمان‌های مردم نهاد نباید به دولتها وصل شوند بایدژست استقلال داشته باشیم ولی ضعف‌های دولت را هم بگویم. اگر اینچنین کردیم حرف ما را میخوانند. باید اثبات کنیم که دولتی نیستیم یکی از ایرادات وزارت خارجه ما این است که موضوع سمن ها و سخنگوی دیپلماسی عمومی را در یک اداره و در کنار هم قرار داده اند. ما باید اعتماد دستگاه دولتی را جلب نماییم. جلب اعتماد به معنای بلند کردن پرچم آن دستگاه ها نیست. یکی ازمهمترین ابزارهای مهم دیپلماسی عمومی دانشگاه ها و مراکز علمی هستند. حضور دانشجوی خارجی در ایران و اعزام دانشجو به خارج از جمله کارهای مهمی هستند که باید در کشور به آن توجه شود وفاداری و توانایی‌های اینها خیلی به درد نظام میخورد.
خانم دکتر سمیه رفیعی نماینده مجلس و ریس فراکسیون محیط زیست در این هم اندیشی گفت:
مهمترین ابزار دولت ها هستند. چرا در کشور ما این نقش نادیده گرفته می شود ما عقب ماندگی داریم ترس دولت ها و دستگاهها مهمترین عامل در عقب ماندگی سمن ها در کشور است در جنگ یمن توانستیم بیانیه خوبی در حوزه محیط زیست بر علیه ائتلاف صادر نماییم و تخریب اکوسیستم و محیط زیست یمن را ارائه کنیم که این گزارش باعث محکومیت طرف مقابل شد. میان تصمیم‌گیران فرهنگ و آگاهی راجع به سمن ها وجود ندارد برای این بیش از هر اقدامی باید کاری کرد که این تفکر اصلاح شود. خیلی کار داریم خیلی مسئله در حوزه بین الملل داریم و قادر هستیم که با دنیا رقابت کنیم ولی چهار تا چماق بالای سر ما گذاشته اند و نمی توانیم حرکت کنیم. در محیط زیست توانستیم کارهای خوب انجام دهیم ولی نیاز به حمایت داریم. پایه گذاری دیپلماسی در محیط زیست را در مجلس داریم ما دست یاری به سوی همه دراز می کنیم.
آقای دکتر حجازی مدیر عامل موسسه مطالعاتی اندیشه سازان سپید در این هم اندیشی گفت:
نکته اول: چگونگی استقلال سمن‌ها مهم است گاهی وقتها ما را به بیراهه می کشانند، می گویند از امام و انقلاب صحبت نکنید که ما را به حکومت مرتبط ندانند. مادر فعالیت های خارج از کشور باید یک تفکر جهانی داشته باشیم این مهم است.
نکته دوم اینکه درما باید نگاهمان آرمان‌گرایانه باشد ولی عملیاتی کار کنیم.
نکته سوم اینکه تفکراتمان و حرکت هایمان باید تدریجی و پلکانی باشد روحیه جمعی و همگرایی داشته باشیم. نکته چهارم تفاوت‌های قومی را بپذیریم که وجود دارد ولی باید روی مشترکات تکیه کنیم.
نکته پنجم، نهادهای تاثیرگذار و اشخاص موثر در حوزه بین الملل را شناسایی کرده روی آنها تکیه کنیم و روی ظرفیت ها تاکید کنیم.
نکته ششم با نگاه و ابزار داخلی نمی توانیم به خارج نگاه کنیم.
نکته هفتم نگاهمان فرایندی باشد و حساسیت های بین المللی را درک کنیم.
نکته هشتم باید ظرفیت های سازمان های بین الملل را شناخته و درک مناسبی از آن داشته به نحو احسن از آن استفاده کنیم.
نکته نهم ما باید روحیه اشتراکی و جمعی در همکاری های بین المللی با بعضی سمن های فعال در این حوزه داشته و با آنها بده بستان داشته باشیم. نباید همیشه خودمان باشیم.
نکته دهم استفاده از تکنولوژی و ابزار جدید مثل هنر، رسانه، موسیقی، شعر و امثالهم در سطح بین المللی است مسائل را خشک ارائه ندهیم تا اثرگذار باشد.
نکته یازدهم قابلیت انعطاف با حفظ ارزشها را داشته باشیم و نسبت به شرایط انعطاف پذیر باشیم تجربه نشان داده که با حفظ اصول کار را پیش برده و اقدام انجام میشود.
نکته دوازدهم به میزان قدرت فرهنگی ما غاغالب خواهیم شد. هر اندازه قدرت فرهنگی داشته باشیم غلبه خواهیم داشت سمن ها مقوم نظام ها هستند اینها را باید بپذیریم.
نکته سیزدهم از هرگونه روحیه خودباختگی و انفعال خودداری کنید.
نکته چهاردهم در نظام بین الملل برخوردمان سریع شفاف و روشن باشد.
نکته پانزدهم توجه داشته باشیم به مسائل مشترک مثل محیط زیست توجه ویژه داشته باشیم.
نکته شانزدهم اگر نگاه درون گرایانه داشته باشیم و روی مطالب خاص کارکنیم به نتیجه ایده آل نخواهیم رسید. در عین تکثر باید وحدت داشته باشیم.
دکتر زارعی نجفدری دبیر اتحادیه ناشران جهان اسلام در این هم اندیشی گفت:
یکی از چالشهای مهم در مباحث دیپلماسی رسمی و عمومی که خیلی کشورها به آن مبتلا هستند و به واسطه همین موضوع در بخش معادلات بین المللی شرکت نمی کنند قانون کپی رایت است که به دلیل ملاحظات فرهنگی و اقتصادی علاقه ای به پیوستن به آن ندارند.از طرفی پیوستن به اینگونه قوانین بین المللی مشکلاتی را برای کشورها به وجود خواهد آورد. اینگونه معاهدات به دو بخش تقسیم می شود اول مباحث حرفه‌ای مثل کتاب و نشر، ترجمه و بخش دیگر آن مربوط به جهت گیری و باورهای فرهنگی است. علت نپیوستن کشورها به این معاهده بین المللی مربوط به بخش باورهای فرهنگی آن ملت هاست به کپی‌رایت مکتوب این راگفتیم که باورها را قانون کپی رایت باید بپذیرد پیشنهاد دادیم معاهده کپی رایت در بخش فرهنگی سیال باشد و کشور ها بنا به اعتقادات فرهنگی آن را قبول کرده یا رد کنند که به تناسب این اعتقاد باید قانون تفسیر شود. برخی از این معاهدات در دیپلماسی عمومی تاثیر دارد ما باید این معاهده های بین المللی را که برای کشور ما چالش زا هستند را احصاء کرده اصلاح نموده و پیشنهاد دهیم که برای پیوستن به این توافقات بین المللی چه کار باید کرد که هم برای نظام مفید باشد و هم اینکه علیه نظام جبهه گیری در نظام بین المللی نشود
خانم دکتر طاهری استاد دانشگاه در این هم اندیشی گفت:
مشکل ما در بخش حقوق بشر و زنان است این روزها لایحه منع خشونت که در کشور ما به عنوان لایحه سوء رفتار و ارتقاء امنیت شناخته شده است در منظر نگاه نخبگی قرار دارد. این لایحه نزدیک به ۱۲ سال در داخل کشور و در دولت های مختلف در جریان بوده است. قانون بوده که این لایحه در صورت تصویب بازدارنده باشد در زمان ریاست جمهوری آقای دکتر احمدی‌نژاد برای تصویب آن اقدامی خاص نشد و در دولت بعدی آقای روحانی، خانم ابتکار و خانم مولاوردی بر روی این لایه کارکرده و آن را به قوه قضائیه در زمان ریاست آقای رئیسی ارائه نمودند.ایشان یک گروه را مامور نمودند که بر روی این لایه که هفتاد بند بود کار کنند و در نهایت به ۵۰ بند رسانده شده و مورد تایید رئیس قوه قضاییه رسید.
به نظر من سمن ها باید بتوانند این گونه موارد را به سرعت پیشنهاد داده و با کمک دستگاههای دولتی آن را پیش ببرند. خیلی از مطالب مندرج در این لایحه مورد هجمه و حمله رسانه ایی قرار گرفت.اشخاص و روزنامه هایی مثل کیهان روح حاکم بر این لایحه را استعماری و غربی دانسته آن را ربط به 2030 می دادند در حالی که می توانم بگویم این کار کاری با مطالعه و برگرفته از 12 سال تجربه و بررسی های تخصصی ما در بخش سمن ها بوده است ما دست کمک به سوی شما دراز می کنیم برای این موارد نباید منفعلانه برخورد کنیم نه آزاد انه قوانین بین المللی را بپذیریم و نه صریحا آنها را رد بکنیم. در مباحث حقوق بشری آن مواردی که می تواند با حقوق بشر اسلامی قابل مقایسه و ادغام باشد آن را بپذیریم و مابقی را کنار بگذاریم. معاهدات بین المللی مشکل دار را در کنار پیشنهادات خودمان آورده و بر روی آنها نظراتتمان را اعمال نماییم.
خانم دکتر فاطمه کویر نتاج مدیر عامل حزب ایران قوی و استاد دانشگاه در این هم اندیشی گفت:
من از زاویه دیگر و از نگاه یک جامعه شناس وارد می شوم. ما می خواهیم دیپلماسی فرهنگی و عمومی را تقویت کنیم و دنبال راهکارهای آن هستیم تا ارتباطات صحیح و مستمری را با جامعه جهانی داشته و صدور انقلاب بکنیم ولی آیا در جامعه خودمان توانسته ایم مقبولیتهای لازم را کسب کنیم. سرمایه اجتماعی ما به شدت آسیب دیده است وقتی رفاه را در داخل ایجاد نکرده ایم چطور میتوانیم در خارج از عملیات کرده و موفق شویم.باید اول از داخل شروع کنیم جوانان ما سرمایه اجتماعی ما هستند اعتمادسازی را بین جوانان ایجاد کنیم باید به درک متقابل با آنان برسیم. همه ما نظام را دوست داریم حرف ما از دل دردمند است. اکثر دستگاه های فرهنگی در حوزه سیاستگذاری و اجرا عملکرد خود را در جامعه نشان داده اند.
دکتر رضایی اسکندری ازکارشناسان ارشد وزارت امور خارجه در این هم اندیشی گفت:
نقش فرهنگی برای همه کشورها اهمیت دارد. تقویت همگرایی دولت ها و بخش الهام بخشی در جامعه مهم است که باید به بهترین وجه از دیپلماسی فرهنگی برای جا انداختن آن در سطح داخل و خارج از کشور استفاده کرد. در نظام جدید بین الملل جایگاه خاصی برای ایران قائل هستند و در قبال این نقش ما باید تلاش کنیم که تصویرسازی منفی ایجاد نشود. در خارج تصویرسازی ها بسیار زیاد است و نقش سازمان های مردم نهاد در رفع این سیاه‌نمایی بسیار مهم تلقی می شود.
رویکردها و راهبردهای کلان ما تقریباً نسخه ای یکسان دارد آن چیزی که در اروپاست هم آن را در آفریقا عمل می کنیم. ما باید برنامه ها و راهکارهای متفاوت از هم داشته باشیم. یک نکته مهم ارتباطات و شبکه سازی است که باید بین سازمان های مردم نهاد در داخل و هم در خارج این ارتباط برقرار شود. وزارت خارجه تسهیل گر عمل کند. سالی یک یا دو بارسمن های مرتبط را دور هم جمع کرده با این رویکرد ها آشنا نموده و از دیدگاههای آنها و نظرات تخصصی آنها بهره مند گردد.. شاید بتوان این جلسات را گذاشت ما از آن استقبال می‌کنیم
دکتر حمید صالحی مدیر عامل انجمن قربانیان سلاح شیمیایی در این هم اندیشی گفت:
پیشنهاد ما این است که به جای دیپلماسی عمومی کلمه صلح را به کار ببریم همه چیز در این صلح است صلح را اگر لحاظ کنید میتواند تاثیر گذار باشید.
موضوع صلح را تقویت کرده و به آموزش هایی که باید به آن پرداخته شود ورود نماییم. بالاخره در جایی باید خودمان را به دولت وصل کنیم همانطور که حزب شکل نگرفته این سمن ها هم که خیلی باهاشون بازی می کنیم شکل نخواهد گرفت این همه وزارت خارجه و سفیر های ما هزینه می کنند ولی خروجی ندارند.در کل ایده صلح را مطرح کنیم
دکتر چینی گرزاده دبیر انجمن پزشکان صلح و سلامت در این هم اندیشی گفت:
سمن ها در داخل و خارج ثابت شده اند no ها دارندکار می کنندمطرح شده که 5 هزار میلیارد اعتبار به ان جی او ها داده اند معلوم نیست که این پول کجا هست ما نیاز به کمک های دولت داریم. من گروهی دارم که هزار پزشک متخصص در آن حضور دارد دولت ها باید سراغ ما بیایند و از ما بخواهند.
فضای زیادی برای کار و اقدام وجود دارد نهادینه سازی و تقویت خیلی مهم است همکاری سمن ها با شبکه‌های دولتی مهم است در دنیا کار به سمن ها میدهند ولی اینجا میترسند احساس می کنم که میخواهند ما جای آنها را بگیریم
خانم دکتر شیدا نیکو روین فعال رسانه در این هم اندیشی گفت:
سمن ها و مسئولین نظام که ادعای تخصصی دارند خودشان سردرگم می شوند من متاسفم با ارتباطاتی که ۱۶ سال است با خارج و مجموعه شخصیت ها و نخبگان خارجی داشتم می توانم به صراحت بگویم که کار ما تاثیرات خودش را در فضای بین الملل گذاشته است.کار فرهنگی در خارج از کشور تاثیر گذار است ما باید برای کار خود تبلیغ کنیم و آن را برای داخل کشور نمایش دهیم وقتی رسانه ها کار ما را ببینند از آن استفاده می کنند ولی وقتی شما به قدرت رسانه توجه ندارید کار شما را هم مخاطبین نمی بینند. ما باید در فرایند فعالیت هایمان رسانه را وارد کنیم در آن صورت پیشرفت خود را خواهیم دید
دکتر احمد کاظمی استاد حقوق بین الملل و پزوهشگر اورسیا و رسانه در این هم اندیشی گفت:
یک اصل حقوقی داریم که مشارکت موثر در جامعه نامیده می شودکه هم در حقوق بین الملل و هم در داخل مطرح است. تبلور مشارکت همین سمن ها هستند که هم نقش تبیین و هم نقش نظارت را به عهده دارند وقتی جهاد تبیین را مطرح می کنیم می تواند یکی از کارهای سمن ها باشد در داخل کشور راجع به آنها آسیب هایی داریم در برخی حوزه‌ها به دلایل مختلف با مشکل فقدان سمن‌ها روبرو هستیم به طور مثال جزو کشورهای هستیم که به دلیل حقوق بشر اسلامی دارای یکی از مترقی ترین قوانین مربوط به اقلیت ها و اقوام ایرانی در جهان حاضر هستیم سوال اینجاست که چرا در این زمینه ها سمن های ما فعالیتی ندارند؟ چرا سالانه مجمع اقلیت‌ها در سازمان ملل تشکیل نمی شود ما حضور نداریم. در وزارت خارجه آمریکا بخش سمن ها را داریم که خیلی قوی ورود میکند تشکیلاتی نداریم موضوع آسیب شناسی باید بشود
دکتر صفرنژاد کارشناس ارشد امور منطقه ای آسیا و اورسیا در این هم اندیشی گفت:
دکتر صفر نژاد بر اموزش های علمی و تخصصی بسیار تاکید نمودند و بر این اساس تاکید داشتند که سازمان های مردم نهاد باید در تلاش باشد که به صورت تخصصی اقدامات لازم و فعالیت های مثمر ثمر را در تحولات و رویکردهای فعال دیپلماسی داشته باشند.
