فرانسیس فوکویاما، اندیشمند برجسته سیاسی در دهه 90 میلادی از نظریه پایان تاریخ و پیروزی ایدئولوژی لیبرال دموکراسی گفت تا اینکه سال 2021 فرا رسید و فوکویاما با انتشار یادداشتی از افول هژمونی آمریکا نوشت.
اما فوکویاما تنها نبود. بسیاری دیگر از اندیشمندان و تحلیلگران سیاسی غربی در سال های اخیر از افول آمریکا و همچنین چرخش قدرت از غرب به شرق نوشته اند. تصاویر خروج آشفته و بدون برنامه آمریکایی ها از افغانستان نیز مهر تایید آخری بود بر همه آنچه پیشتر نوشته شده بود.
آن جهان تک قطبی که به ویژه پس از جنگ جهانی دوم یعنی زمانی که بسیاری از کشورها درگیر جبران خسارت های ناشی از جنگ بودند، به جهانی چند قطبی و چند جانبه گرا بدل شده است.
افول قدرت آمریکا که درواقع به معنای پایان پیشتازی و هژمونی آمریکا در جهانی تک قطبی است، نتیجه دو امر مهم است:
نخست آنکه سایر کشورها به ویژه کشورهای شرقی از نظر اقتصادی و سیاسی بسیار قدرتمندتر از پیش شده اند و خودشان حرفی برای گفتن دارند. دوم آنکه آمریکا بیش از همیشه با مشکلات داخلی از جمله بحران رکود اقتصادی، تورم، افزایش آمار جرم و همچنین شکاف سیاسی و اجتماعی عمیق میان مردم مواجه است. از زمان انتخابات ریاست جمهوری 2020 بارها درباره احتمال وقوع جنگ داخلی در آمریکا هشدار داده شده است. حتی اگر چنین پیش بینی هرگز محقق نشود، وجود این شکاف عمیق اجازه نمی دهد آن «رویای آمریکایی» که سال ها وعده داده می شد، محقق شود.
زیبگنیو برژینسکی، مشاور امنیت ملی جیمی کارتر، رئیس جمهور سابق آمریکا نیز قبل از مرگ خود و در سال 2012 میلادی، مصاحبه ای جنجالی با شبکه یورونیوز صورت داد که وجه تمایز این مصاحبه، تاکید وی بر پایان هژمونی آمریکا و جهان تک قطبی بود. برژینسکی در بخشی از این مصاحبه تاکید کرده بود: «دیگر آمریکا نمی تواند بر جهان هژمونی داشته باشد
نوام چامسکی، اندیشمند مطرح آمریکایی هم می گوید: «افول آمریکا در داخل خود آمریکا رقم خورده است. دموکراسی آمریکایی عملا عینیتی ندارد و در مقابل، شاهد حکومت سرمایه داران هستیم.
در واقع باید گفت که تاریخ، پایان نیافت اما آمریکا پایان می یابد…
