سخنگوی وزارت خارجه ایران گفت که ایران تقویت روابط مبتنی بر سیاست همسایگی را مهمترین عامل دستیابی به امنیت مشترک می‌داند، سیاست اصولی ایران اول همسایگان است.
«ناصر کنعانی» سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در نشست خبری هفتگی با اصحاب رسانه، پاسخگوی سؤالات خبرنگاران شد.
کنعانی درباره روز خلیج فارس گفت: خلیج فارس با همین نام نه‌فقط یک پهنه آبی جغرافیایی بلکه بخشی از هویت تاریخی و فرهنگی مشترک منطقه است. ایران تقویت روابط مبتنی بر سیاست همسایگی را مهمترین عامل دستیابی به امنیت مشترک می‌داند، سیاست اصولی ایران اول همسایگان است.
دلایل افغانستان درباره حق‌آبه هیرمند قانع‌کننده نیست
سخنگوی وزارت امور خارجه درباره پیگیری حق‌آبه هیرمند اظهار کرد: تأکید می‌کنم که این موضوع به‌طور عام مورد توجه دولت و دستگاه دیپلماسی است، به‌ویژه رئیس جمهور هم همواره بر ضرورت پیگیری حق‌آبه تأکید مضاعفی دارند، این موضوع نه‌فقط در بحث افغانستان که در مذاکرات با دیگر همسایگان مشخصاً ترکیه در دستور کار دائمی ماست.
ایران در بحث افغانستان بر تحقق حق‌آبه ملت ایران از رودخانه هیرمند به‌طور جدی پیگیر است. در گفتگوهای اخیر وزیر امور خارجه با سرپرست وزارت خارجه افغانستان و قبل از آن این موضوع را به‌طور جدی مورد پیگیری قرار داد. اطلاع دارید که وزارت نیرو هم موضوع را در دست پیگیری دارد و مذاکرات تخصصی انجام‌شده در آن دخیل است. قبلاً با توافقی که با طرف افغانستانی داشتیم وزیر نیرو به این کشور سفر کردند و طرف افغانستانی خوشبختانه به حق‌آبه ایران اعتراف کرده است. البته در این زمینه آنها دلایل و معذوراتی را مطرح می‌کنند که چرا حق‌آبه کامل را ادا نمی‌کنند که این موضوع برای ما قانع‌کننده نیست. علاوه بر دستگاه دیپلماسی، نماینده ویژه آقای رئیس جمهور در امور افغانستان در حال پیگیری و مذاکره هستند.
طرف افغانستانی هم اولاً به‌عنوان نشان التزام به یک قرارداد بین‌المللی و نشان دادن حُسن همسایگی خود در انجام تعهد خود کوتاهی نکند و نسبت به اعطای کامل حق‌آبه همه اقدامات را انجام دهد. با توجه به اینکه طرف افغانستانی برخی نکات فنی را مشخصاً سازه انحرافی را به‌عنوان مانع اعلام می‌کنند، ایران با توجه به دانشی که در اختیار دارد به طرف افغانستانی وزیر خارجه پیشنهاد کرد که “آماده هستیم هیئت فنی مشورتی ایران تعیین شود و کنار تیم افغانستانی برای رفع مشکل اقداماتی را انجام دهد”.
تبعیت طرف‌های اروپایی برجام از سیاست‌های غلط آمریکا
وی درباره روابط با کشورهای اروپایی گفت: روابط دوجانبه همواره یک مسیر دوطرفه است و تحقق توسعه و پیشرفت مناسبات منوط بر اراده سیاسی و هم اتخاذ و برداشتن گام‌های عملی به‌منظور اجرای آن اراده است. ایران هیچ‌گاه در حوزه روابط خارجی خودش را محدود به حوزه خاصی نکرده است. همان‌طور که عرض کردم تأکید بر حوزه آسیا، همسایگان و شرق به‌معنای نادیده گرفتن دیگر حوزه‌ها نیست.
در ارتباط با اروپا به‌طور جدی این موضوع مصداق دارد. تلاش ما این بود که روابط را بر احترام متقابل پی‌ریزی کنیم اما متأسفانه طرف اروپایی بر موضوعات خاصی نگاه کرد و متأسفانه به‌عنوان عوامل بازدارنده عمل کرد. در بحث برجام هم متأسفانه طرف اروپایی و مشخصاً شرکای برجام با تبعیت از سیاست غلط آمریکا روابط دوجانبه را به وضعیت پیچیده ناشی از سیاست غلط آمریکا گره زدند و مانع از روابط در حوزه اقتصادی شدند. روابط می‌بایست همواره بر احترام متقابل و منافع مشترک باشد. نگاه از موضع برتر، تحمیل ارزش‌های خاص سیاسی و مشروط کردن روابط دوجانبه به موضوعات خاصی سیاست غلط است و اروپا همین‌طور عمل کرده است.
آمادگی ایران برای کمک به رفع انسداد سیاسی در لبنان
کنعانی درباره سفر وزیر امور خارجه به لبنان گفت: متعاقب توافق ایران و عربستان برای ازسرگیری روابط رسمی میان دو کشور فضای رسمی و عمومی لبنان از این تحول استقبال کردند و به‌شدت منتظر بودند که مطلع شوند فضای جدید چه‌تأثیری می‌تواند بر مشکلات پیچیده داخلی لبنان بگذارد، در این ارتباط نیاز بود که سفر وزیر خارجه انجام شود و گفتگوها با مقامات لبنان انجام شود. گفتگوهای خوبی با مقامات لبنانی انجام شد. در هر حال متأسفانه ما در حوزه سیاسی در لبنان شاهد یک انسداد سیاسی هستیم و انتخاب رئیس جمهور می‌تواند بر رفع این انسداد کمک کند.
ایران همواره بر عدم مداخله در امور داخلی لبنان تأکید داشته است به‌ویژه در مبحث انتخاب رئیس جمهور، و اشاره شد که راه‌حل مشکلات لبنانی‌ها در خود لبنان و توسط لبنانی‌ها است و ایران آمادگی دارد از توانمندی‌های خودش در راستای کمک به رفع انسداد سیاسی استفاده کند. در مبحث اقتصادی طبیعتاً کمک به رفع مشکل لبنان جزو اولویت‌های ایران است. ما پیشتر هم پیشنهادات خودمان را در این ارتباط ارائه کردیم که ایران هم آمادگی دارد و هم توانمندی تکنیکی را دارد که بخشی از نیازهای لبنان را به‌ویژه برق رفع کند. متأسفانه تحت‌تاثیر فشارهای آمریکا مقامات لبنان محدودیت‌هایی را مطرح می‌کنند. ایران تأکید کرده است که چنانچه اراده سیاسی در لبنان شکل گیرد امکان شکل‌گیری همکاری دوجانبه برای رفع برخی از مشکلات این کشور وجود دارد.
سفر به لبنان دارای اهداف خاص در حوزه دوجانبه بود و همواره ما موضوعات مشترک منطقه‌ای هم داریم. موضوع روابط لبنان و عربستان یک موضوع دوجانبه است، امیدواریم شاهد نقش‌آفرینی همه کشورهای منطقه‌ای در روابط لبنان و عربستان باشیم.
در دفاع از منافع ملی خودمان کوتاهی نکردیم
وی درباره توقیف کشتی ایران توسط آمریکایی‌ها و پیش از توقیف نفتکش آمریکایی گفت: ما بارها تأکید کردیم هر کجا که منافع ملی ایران مورد تهدید هر طرفی قرار گیرد ایران در عمل اثبات کرده است که دست‌بسته نیست و حداقل آن اقدام متقابل است، ما در دفاع از منافع ملی خودمان کوتاهی نکردیم.
سفر رئیسی به سوریه طبق برنامه انجام می‌شود
وی درباره سفر رئیس جمهور به سوریه گفت: سفر جناب آقای رئیسی به سوریه برنامه‌ریزی شده است و طبق برنامه انجام می‌شود. ما پیش از این شاهد سفر رئیس جمهور سوریه به ایران بودیم و توافقات خوبی هم انجام شده بود. دو کشور ایران و سوریه همکاری‌های راهبردی دارند به‌ویژه مبارزه با تروریسم یکی از نمونه‌های موفق همکاری دو کشور است. سوریه وارد مرحله بازسازی شده است و ایران همان‌طور که در فصل مبارزه با تروریسم کنار سوریه بود، با توجه به ظرفیت‌های فنی و مهندسی آمادگی دارد کنار سوریه باشد، ایران همواره نشان داد که دوست دوران سخت ملت‌های منطقه است، در سوریه ناشی از حمله تروریسم‌های چندملیتی ما کنار سوریه بودیم.
سفر رئیس‌جمهور عراق در چارچوب استمرار مشورت‌های سطوح عالی دو کشور بود
سخنگوی وزارت امور خارجه درباره سفر رئیس جمهور عراق به ایران اظهار کرد: سفر آقای رئیس جمهور عراق در چارچوب استمرار مشورت‌های سطوح عالی دو کشور بود. ما موضوعات مختلفی با عراق داریم که این موضوعات هم در حوزه دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی تعریف می‌شود. در مبحث حق‌آبه، موضوع آب یکی از موضوعات قابل توجه در گفتگوهای مشترک ایران است. در موضوع آب طبیعتاً ما با بعضی از کشورها موضوعات دوجانبه داریم و بهترین روش‌ها را برای تأمین منافع مشترک تعریف می‌کنیم. در برخی از موضوعات در مورد آب هم نیازمند چارچوب‌های منطقه‌ای هستیم، بخشی از منابع آبی عراق از حوزه آبی ترکیه و سوریه سرریز می‌شود.
حضور ایران در نشست دوحه درباره مسائل افغانستان
کنعانی در خصوص نشست دوحه و حضور ایران در این نشست گفت: ما در چارچوب تأکیدات مقام معظم رهبری مبنی بر کمک به ملت افغانستان، همواره اعلام کردیم که علاوه بر نشست دوجانبه، در نشست‌های فرامنطقه‌ای برای بازگرداندن آرامش به این کشور همواره فعال خواهیم بود. نشست دوحه هم مهم است و اولین گردهمایی سیاسی در این شکل و در این سطح به‌میزبانی سازمان ملل است، طبیعتاً ایران در این نشست هم حضور جدی خواهد داشت و دیدگاه‌های خودش را درباره مسائل افغانستان بیان خواهد کرد. در این نشست تلاش می‌کنیم که مواضع اصولی خودمان را در ارتباط با نحوه کمک به افغانستان مطرح کنیم. آقای کاظمی قمی مسئولیت هیئت ایرانی را به‌عهده دارند. در این نشست بر راهکارهای منطقه‌ای تأکید می‌کنیم.
امیدواریم شاهد انتقال اسدالله اسدی به ایران باشیم
وی درباره آزادی دیپلمات ایرانی در بلژیک گفت: در بحث آقای اسدی لازم است تأکید کنیم که از نظر ما تمامی مراحل بازداشت، محاکمه و صدور حکم برای ایشان را نقض کنوانسیون وین می‌دانیم و مراتب اعتراض خودمان را اعلام کردیم. ما بر آزادی بدون قید و شرط ایشان تأکید می‌کنیم. ما از حقوق شهروندانمان همواره حمایت می‌کنیم به‌ویژه که ایشان دیپلمات ما بودند. در ارتباط با موافقت‌نامه انتقال محکومان پیش از این بین طرفین امضا شد و پس از حدود دو سال طی فرایند حقوقی لازم‌الاجرا شد. ما بر همین مبنا درخواست انتقال آقای اسدی را تسلیم مقامات باژیک کردیم و متقابلاً بلژیک هم درخواستی را برای آزادی زندانی خودشان تسلیم کردند، این بر اساس همان موافقت‌نامه صورت گرفته است و امیدواریم با حسن‌نیت شاهد انتقال آقای اسدالله اسدی به ایران باشیم.
واکنش به رأی دادگاه بین‌المللی درباره دعوی ایران و آمریکا
وی در خصوص گفته معاون حقوقی رئیس جمهور درباره مذاکره با آمریکا گفت: نباید موضوعات را ترکیب کرد، موضوعات حقوقی دارای مباحث خاصی هستند. در ارتباط با نکته‌ای که معاون حقوقی رئیس جمهور اشاره کردند، هرگونه مذاکره با طرف آمریکایی به‌عنوان پیش‌فرض در این ارتباط در چارچوب رأی مارس 2023 دادگاه بین‌المللی است، این تعهد ناشی از رأی دیوان است و آمریکا به پرداخت غرامت محکوم شده اما روش را به طرفین موکول کرده است که با هم برای نحوه پرداخت مذاکره کنند، با این فرض که مذاکره صرفاً به موضوعات فنی و حقوقی ناشی از رأی دیوان و نقض تعهدات بین‌المللی آمریکا اختصاص خواهد داشت. بر اساس رأی دیوان حدوداً 23 ماه دیگر مهلت داریم که در این زمینه اقدام شود و با اثبات حقانیت ادعاهای ایران و دریافت خسارت از طرف آمریکایی ما تأکید داریم که باید اقدام لازم صورت گیرد، اما درباره نحوه اقدام کلیه جوانب مرتبط با این موضوع را مورد توجه قرار خواهیم داد.
روند تبادل زندانی با بدعهدی آمریکا خوب پیش نرفت
کنعانی درباره تبادل زندانیان با آمریکا گفت: روندی است که از مدت‌های پیش میان طرفین با نقش‌آفرینی طرف ثالث استمرار پیدا کرد و متأسفانه با بدعهدی آمریکا خوب پیش نرفت، ما این موضوع را یک موضوع انسانی می‌دانیم و امیدواریم در طرف مقابل هم شاهد اقدام عملی باشیم.
شاهد برداشتن برخی گام‌های عملی برای برطرف‌کردن سوءتفاهمات میان ایران و آذربایجان هستیم
وی درباره روابط با آذربایجان گفت: در چارچوب توافق میان دو کشور به‌ویژه سه دور گفتگو ما شاهد هم آرام‌سازی فضای رسانه‌ای میان دو کشور بودیم و هم شاهد برداشتن برخی گام‌های عملی برای برطرف کردن سوءتفاهمات. بر اساس همین تلاش انجام‌شده و حسن‌نیتی که شاهدیم ما به‌عنوان دیپلمات همواره خود را خوشبین به روند سیاسی می‌دانیم.
ایران آماده جمع‌بندی مذاکرات مربوط به رفع تحریم‌ها است
سخنگوی وزارت امور خارجه درباره اقدامات مقامات اروپایی علیه برجام گفت: عدم برگزاری نشست‌های مذاکراتی در مبحث برجام به‌معنای رکود کامل در این زمینه یا متوقف شدن تلاش‌های دیپلماتیک نیست. مسیر دیپلماسی همچنان باز است و تبادل پیام هم همچنان ادامه دارد. تأکید می‌کنم که ایران با رعایت خطوط قرمز خودش آماده جمع‌بندی مذاکرات است اما مسیر مذاکره هم برای همیشه باز نخواهد بود. ما در خبرها خواندیم که احیاناً تحرکاتی را از سوی برخی طرف اروپایی شاهدیم. چنانچه طرف مقابل دچار خطای محاسباتی شود و اقدامات غیرمنطقی انجام دهد، آنها در پیامی که قبلاً از سوی طرف ایرانی دریافت کردند، به‌طور دقیق می‌دانند که واکنش ایران چه خواهد بود، این پیام به‌طور کافی گویاست.
سالروز تخریب بقیع
وی درباره سالروز تخریب بقیع گفت: ائمه ما سرمایه‌های معنوی همه مسلمانان و ملجأ همه مسلمانان عالم هستند. ما معتقدیم که تکریم اهل‌البیت(ع) تکریم پیامبر اسلام(ص) است و اهل‌البیت می‌تواند نقطه اشتراک میان مذاهب اسلامی باشد، ایران بر همین مبنی بر جایگاه و اهمیت اهل‌بیت نگاه می‌کند.
گفتگوهای ایران با طرف عمانی درباره برجام
کنعانی درباره گفته‌های وزیر امور خارجه در خصوص ایده‌های برجامی در عمان گفت: ما با عمان سرفصل‌های مشترک زیادی برای گفتگو داریم که این موضوعات هم دوجانبه است و هم منطقه‌ای. طرف عمانی همواره انگیزه‌های خوبی داشتند تا در برخی موضوعات پیچیده منطقه‌ای ایفای نقش کنند. در موضوع برجام و رفع تحریم‌های ظالمانه و بازگشت همه طرف‌ها، طرف عمانی در این زمینه هم قبلاً تلاش‌هایی انجام داد و هم ایده‌هایی را مطرح کرده است. ایران به حسن‌نیت عمان احترام می‌گزارد، ما در این ارتباط با طرف عمانی گفتگوهایی را انجام دادیم.
تشکر از مقامات عربستانی در انتقال 65 ایرانی از سودان
وی در خصوص بازگشایی سفارت در عربستان و سفرهای رئیس جمهور گفت: سفرهای رئیس جمهور تابع پروتکل‌های خاصی است. سفر به سوریه قریب الوقوع است و سفرهای دیگری هم برای رئیس جمهور پیش‌بینی شده است و در زمان مقتضی اطلاع‌رسانی می‌شود. در ارتباط سفر به عربستان دعوت رسمی از سوی پادشاه عربستان صورت گرفته است و پاسخ رسمی هم داده شده است. ما در مرحله آغازین ازسرگیری روابط و بازگشایی سفارتخانه‌ها هستیم، تیم ما در آنجا مستقر هستند و کارها در حال انجام است، ما خوشبینیم که در سقف زمانی تعیین‌شده شاهد فعالیت سفارتخانه‌های دو کشور باشیم.
سه نمایندگی ایران در ریاض و جده به‌طور معمولی فعالیت خودشان را آغاز کردند، اتفاقاً در همین گام‌های آغازین فعالیت‌های دیپلماتیک ما شاهد هماهنگی خوب دو کشور در موضوع انسانی هم بودیم. حوادث تلخی که در سودان شاهد هستیم کنارش فرصت‌هایی برای اقدامات انسان‌دوستانه شکل می‌گیرد، انتقال 65 شهروند ایرانی از سودان یک رخداد مثبت بود که در سایه همکاری مقامات عربستان با ایران شکل گرفت، لازم می‌دانم تشکر کنم از همکاری‌های ارزشمند مقامات عربستان سعودی، واقعاً یک موضوع کاملاً پیچیده بود و از همکاری مقامات دولت سودان هم تشکر می‌کنم.
واکنش سخنگو به مطالبی درباره دستگیری سران گروه‌های اسلامگرای آذربایجان
کنعانی درباره دستگیری چند تن از سران گروه‌های اسلامگرای آذربایجان در ایران گفت: خبرهایی که منتشر می‌شود بعضاً یا دقیق نیست و یا ممکن است در ورای آن انگیزه‌های خاصی نهفته باشد، در این ارتباط اطلاعات ریز و دقیقی ندارم اما به‌طور عام هر فردی اعم از ایرانی و خارجی مرتکب تخلف شود و قوانین را نقض کند طبیعتاً با اقدام مراجع ذی‌ربط روبه‌رو خواهد شد و استثنایی هم وجود ندارد، از طرح موضوعات غیردقیق در این گونه زمینه‌ها پرهیز شود و مراجع ذی‌ربط نیز اطلاع‌رسانی خواهند کرد.
رد ادعاها درخصوص کارشکنی در نصب دوربین‌ها توسط سازمان انرژی اتمی
وی در خصوص ادعای غربی‌ها در خصوص کارشکنی در نصب دوربین‌ها توسط سازمان انرژی اتمی تأکید کرد: در بیانیه مشترک ایران و آژانس گام‌هایی تعریف شد و موضوع مربوط به فعالیت هسته‌ای ایران اگر ابهامی در آن است، طرح مسئله می‌شود، در همین ارتباط گفتگوها گام‌به‌گام دارد صورت می‌گیرد و طرح چنین ادعاهایی در فضای رسانه را درست نمی‌دانیم.
کنعانی درباره برنامه هسته‌ای ایران گفت: فعالیت صلح‌آمیز هسته‌ای ایران مشکل‌ساز برای هیچ طرفی نیست و ایران عضو معاهده عدم‌اشاعه و ملتزم به موافقت‌نامه پادمان، فعالیت هسته‌ای‌اش صلح‌آمیز است، ما فعالیت هسته‌ای ایران را مشکل‌ساز برای هیچ طرفی نمی‌دانیم.
نشست چهارجانبه وزرای خارجه ایران، روسیه، سوریه و ترکیه
وی در خصوص نشست چهارجانبه وزرای خارجه ایران، روسیه، سوریه و ترکیه گفت: ما پیشرفت‌های خوبی در انجام مذاکرات چهارجانبه داشتیم، به‌عبارتی روند آستانه که پیش از این در چارچوب گفتگوی سه‌جانبه پیش می‌رفت، علاوه بر نتایج مثبت این موفقیت را داشت که بتواند میان دو طرف موضوع تفاهم و نزدیکی ایجاد کند و زمینه برگزاری نشست چهارجانبه هم فراهم شود، در این زمینه پیشرفت خوبی داشتیم و نشان‌دهنده این است که مذاکرات به‌صورت خوب پیش رفته است.
