«سیدهادی افقهی»در ارتباط با نشست سران کشورهای ضامن روند آستانه در تهران و تاثیر آن بر تحولات آینده سوریه گفت: در این شرایط خاص، با توجه به متغیرهای بینالمللی به ویژه جنگ اوکراین، متغیرهای غرب آسیا مخصوصا بعد از سفر اخیر رئیس جمهور آمریکا به این منطقه، تصور می‌کنم، در این فضا و روابط بین هر سه کشور یعنی روابط خاص ایران با روسیه، روابط خاص روسیه با ترکیه و روابط تهران با آنکارا، این سیستم فضای کم نظیری ایجاد کردهاست.
این کارشناس تحولات غرب آسیا با بیان اینکه بیشتر نشستهای کشورهای ضامن روند آستانه در سطح کارشناسان و یا حداکثر در سطح وزیران خارجه بوده است، اظهار داشت: تاکنون نشستهایی کمتری در سطح سران برگزار شده است و با توجه به شرایط خاص منطقهای و جهانی بنده احتمال میدهم نشست تهران به نتایج ملموس و عملی تری دست پیدا کند. به همین دلیل بنده احساس می‌کنم سفر اخیر وزیر خارجه سوریه به تهران بی ارتباط با نشست سران کشورهای ضامن روند آستانه نیست.
وی با اشاره به حضور نظامیان ترکیه در برخی مناطق شمال سوریه گفت: این حضور جنبه نظارت بینالمللی ندارد بلکه یک نوع اشغالگری محسوب میشود. مطلب دیگری که باید اینجا عنوان کنم نیروهای سوریه دموکراتیک « قسد» است. شما می‌دانید این نیروها توسط آمریکا تشکیل شده و آموزش دیدهاند اکنون آمریکا دست از حمایت «قسد» بر داشته است و فضا را برای ورود ترکیه به شمال سوریه فراهم کرده و این درحالی است که آمریکا و ترکیه هر دو عضو ناتو هستند.
به گفته وی، نیروهای قسد برای اینکه بتوانند از خودشان دفاع کنند، باب گفتوگو و مصالحه را با دولت سوریه باز کردهاند. هدف این گروه آن است چنانچه ترکیه به بهانه سرکوبی «پ.ک.ک» و این که قسد با پ.ک.ک رابطه دارد، بخواهد وارد سوریه شود و قسد را از بین ببرد، این گروه بتواند با قرار گرفتن در کنار ارتش سوریه از خودش دفاع کند.
افقهی با اشاره به جنگ اوکراین گفت: برای روس‌ها خیلی خوشایند نیست که آنکارا بخواهد از این فضا بهره برداری کند. شاید ترکیه تصور کرده شرایط کنونی از هر زمان دیگر بهتر است تا بتواند قدرت خود را در شمال سوریه با اشغال سایر مناطق مورد نظر تقویت کند و موقعیت خویش را به راحتی تثبیت کند، در حالی که این موضوع سبب می شود بحران پیچیده‌تر شود.
این کارشناس تحولات غرب اسیا افزود: حال باید دید، اگر در نشست سران کشورهای ضامن روند آستانه در تهران، شرکت کنندگان بخواهند به توافقی دست پیدا کنند آیا ترکیه به آن توافق پایبند خواهد بود یا خیر؟ شما می‌دانید در زمان دولت آقای روحانی نشست سران روند آستانه در تهران برگزار شد. در آن زمان توافقها انجام شد. قرار بود ارتش سوریه به کمک نیروهای کشورهای دوست و حمایت هوایی روسیه قضیه ادلب را تمام کنند اما رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه گفت اجازه بدهید من بروم با گروههای مسلح صحبت کنم تا سلاح شان را زمین بگذارند و یک منطقه امن برایشان ایجاد کنیم.
وی ادامه داد: به هرحال، حضور ترکیه در شمال سوریه مسئله پیچیده‌ای است و فکر نمی‌کنم اردوغان به این سادگی بخواهد از این منطقه خارج شود بدون اینکه امتیازات جدی با ضمانت ایران و روسیه از دولت دمشق بگیرد. حال باید ببینیم در نشست روند در تهران چه مسائلی در دستور کار است و چه تضمینهایی برای اجرای عملیاتی این توافقات گرفته میشود.
وی درباره تاثیرگذاری نقش ایران در تحولات سوریه گفت: تاکنون نقش ایران نقش بازدارنده بوده و در کنار نیروهای مسلح سوریه مستشاری میکرده و هم در مبارزه با تروریسم موثر بوده و هم حمایت سیاسی از سوریه گام برمیدارد. شما می‌دانید چند ماه قبل رئیس جمهور سوریه با سفر به ایران با رهبر معظم انقلاب دیدار کرد و طی آن رهبر معظم انقلاب خطاب به بشار اسد تاکید کردند که شما موفق شدید تا حد زیادی تروریستها را پس بزنید ولیکن این کافی نیست سوریه بایستی با سرعت گامهای بلندی در بازسازی بردارد تا مردم این کشور از فشارها و تنگناها رهایی پیدا کنند و پناهندگانی که در عراق، ترکیه ، لبنان .. .هستند، بتوانند به سوریه بازگردند و در بازسازی کشورشان سهیم باشند.
این تحلیلگر تحولات غرب آسیا حضور اقتصادی ایران در سوریه را بسیار مهم دانست و در ارتباط با موثر بودن نقش ایران در اخراج نظامیان آمریکایی و ترکیهای از سوریه گفت: من تصور نمی‌کنم ایران نقش خیلی موثری در این زمینه داشته باشد. باید فشار روس‌ها باشد. فشار عملیاتی باشد و فشار سیاسی ایران باید باشد. ایران نمیتواند با ترکیه درگیری مسلحانه در مناطق تحت اشغال این کشور در سوریه داشته باشد. بدیهی است که بین ایران و ترکیه بایستی گفتوگوهایی با هدف و متقاعد ساختن طرف ترک وجود داشته باشد.
وی با بیان اینکه ترکیه خواهان امتیازگیری از سوریه است، اظهار داشت: آنکارا از دمشق خواسته است در دولت آینده سوریه سهم داشته و در بازسازی این کشور سهیم باشد و این در حالی است که ترکیه دست به اقدامات خطرناکی زده‌است، برخی مناطق سوریه رسما زیر پرچم ترکیه برده و در بعضی از مدارس کتاب‌های ترکیه تدریس می شود و این در حالی است که دانش آموزان چنین مدارسی سوری هستند. در حقیقت، ترکیه در حال به هم ریختن بافت و ترکیب جمعیتی در شمال سوریه است لذا حل و فصل کردن مسئله حضور ترکیه در سوریه قدری پیچیده است.
این کارشناس تحولات غرب آسیا درباره چشم انداز نشست تهران با اشاره به سابقه بدعهدی ترکیه گفت: امیدوارم شرکت کنندگان در این نشست به یک توافق خوبی دست پیدا کنند.
وی در پاسخ یه این سئوال « آیا ایران می‌تواند در نشست تهران دیدگاه‌های روسیه و ترکیه درباره سوریه را به یکدیگر نزدیک کند؟» گفت: روس‌ها مثل ایران به بحران سوریه نگاه نمی‌کند. تهران در ارتباط با محور مقاومت و مسئله فلسطین و جلوگیری از سرنگونی حکومت بشار اسد پشت سوریه هست. ایران به منظور جلوگیری از تجزیه سوریه از این کشور حمایت می‌کند چراکه سوریه موقعیت ممتازی در محور مقاومت، حمایت از حزب الله و مبارزه با رژیم صهیونیستی دارد. روس‌ها اینطور به موضوع سوریه نگاه نمیکنند. روسیه معتقد است در سوریه منافعی دارد که باید حفظ شود مثل حفظ پایگاههای دریایی و دسترسی به آب های آزاد. حضور تروریستها در سوریه است که چنانچه آنان پیروز شوند امکان دارد آنها به داخل روسیه نفوذ کنند. روسیه این طور نگاه می‌کند.
افقهی افزود: ناگفته نماند ترکیه درباره سوریه با روس‌ها مذاکراتی دارند و چند نشست در شهر سوچی با روس‌ها نشست برگزار کردند . در این نشست ها وضعیت قانون اساسی، کردهای سوریه ، دولت آینده دمشق، انتخابات ریاست جمهوری و همه پرسی قانون اساسی … مورد بحث و بررسی قرار گرفتهاند. اینطور نیست که روس‌ها گفت وگوهایی با ترکیه نداشته باشند. بنده عرض کردم ترکیه یک توقعاتی دارد که نه ایران می تواند آن توقعات را پاسخ دهد و نه روسیه . آنکارا به دنبال توقعات خودش است و حتی ادعای سرزمین در سوریه دارد و ترکیه‌ها به دنبال احیای خلافت عثمانی جدید هستند.
