نوام چامسکی درباره تحریم‌های آمریکا علیه ایران گفت: تحریم‌ها از همان ابتدا غیرقانونی و نامشروع بوده، بیشتر به این دلیل که اینها تحریم‌های ثانویه‌ای هستند که به خاطر تسلط آمریکا بر سیستم مالی بین‌المللی علیه سایر کشورها اعمال کرده است.
تحریم‌های ثانویه بر خلاف تحریم‌های اولیه به دنبال تنبیه طرف‌های ثالثی هستند که در حال همکاری با یک کشور تحت تحریم هستند. به عبارت دیگر، در تحریم‌های اولیه، کشور تحریم‌کننده اقدام به مصادره دارایی‌هایی کشور هدف تحریم می‌کند یا شرکت‌ها و اتباع خودش را از تجارت با نهادهای کشور تحت تحریم منع می‌کند، اما در تحریم‌های ثانویه، کشور تحریم‌کننده روی طرف‌هایی از کشورهای دیگر فشار وارد می‌کند تا به همکاری‌ها و مراودات خود با طرف تحریم‌شده پایان دهند.
تحریم‌های آمریکا علیه ایران مثال خوبی از تحریم‌های ثانویه است. دولت آمریکا مرتباً به سایر کشورهای دنیا هشدار می‌دهد بین تجارت با آمریکا و ایران باید یکی را انتخاب کنند و در صورت ادامه همکاری با نهادها و موسسات تحریم‌شده ایران، امکان استفاده از نظام مالی آمریکا یا حضور در بازار این کشور را نخواهند داشت.
این نوع تحریم‌ها مورد اعتراض سایر کشورهای دنیا است. به عنوان مثال، چین با توصیف تحریم‌های ثانویه آمریکا به عنوان «دست‌درازی به قملرو قضایی» (Long-arm jurisdiction) و کشورهای اروپایی با توصیف آن به عنوان «صلاحیت فراسرزمینی» (Extraterritorial jurisdiction)، این نوع تحریم‌ها را تلاش آمریکا برای بسط قوانین داخلی این کشور به فراسوی مرزهای خود می‌دانند.
در همین حال، «نوام چامسکی» فیلسوف، نظریه پرداز و یکی از بزرگترین اندیشمندان قرن بیستم در مصاحبه با خبرگزاری تسنیم به سئوالاتی درباره تحولات روز دنیا و منطقه و همچنین تحریم‌های آمریکا علیه ایران پاسخ داد که از نظر مخاطبان محترم می‌گذرد:
سئوال: دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا تحریم‌های تازه‌ای را علیه تهران با طرح این ادعا که تهران در حملات 14 سپتامبر به تاسیسات نفتی عربستان سعودی نقش داشته، اعمال کرده است. نظر شما در این باره چیست؟
چامسکی: همان طور که غالبا گفته‌ام، تحریم‌ها از همان ابتدا به عقیده من غیرقانونی و نامشروع بوده است، بیشتر به این دلیل که اینها تحریم‌های ثانویه‌ای هستند که به خاطر تسلط آمریکا بر سیستم مالی بین‌المللی و سایر عناصر این قدرت منحصر بفرد، علیه سایر کشورها اعمال کرده است. این بدان معناست که این تحریم‌ها در واقع، نوعی محاصره (اقتصادی) هستند که طبق قوانین بین‌المللی می‌تواند اقدام جنگی به شمار رود. به دلیل قدرت آمریکا تاکنون هیچ اقدامی علیه این تحریم‌های ثانویه در عرصه بین‌المللی صورت نگرفته است. اگر این اقدام توسط سایر کشورها انجام می‌شد، با یک اعتراض بین‌المللی روبرو می‌شد، از جمله قطعنامه‌های سازمان ملل یا احتمالا با موارد بیشتر دیگری روبرو می‌شد.
سئوال: به نظر می‌رسد آمریکا با نوعی سردرگمی سیاسی در مواجهه با ایران روبرو شده است چرا که دیگر نمی‌تواند بر معادلات منطقه‌ای تاثیرگذار باشد. نظر شما چیست؟
چامسکی: ایالات متحده قدرت عظیمی در اختیار دارد ولی قدرت مطلق نیست. در خصوص ایران، دولت ترامپ آشکارا اعلام می‌کند که می‌خواهد اقتصاد این کشور را نابود کند، قصد برافروختن یک شورش داخلی را دارد و رژیمی را به روی کار بیاورد تا مانند رژیم شاه مطابق با خواسته‌های آمریکا رفتار کند. ولی طراحان جنگ به خوبی از خطرات یک حمله نظامی آگاهی دارند.
سئوال: بسیاری از کارشناسان این طور استدلال می‌کنند که هژمونی آمریکا در حال فروپاشی است، آن هم در شرایطی که چین در حال تبدیل شدن به یک قدرت بزرگ است و پایان این هژمونی به معنای پایان یافتن لیبرالیسم خواهد بود. نظر شما در این باره چیست؟
چامسکی: در پایان جنگ جهانی دوم، آمریکا سطح بی سابقه‌ای از تسلط در جهان را کسب کرده بود. تا دهه 1970 میلادی اقتصاد جهانی سه قطبی بود: آمریکای شمالی با تمرکز بر ایالات متحده، اروپا مبتنی بر آلمان و شرق آسیا مبتنی بر ژاپن. در واقع چین از آن زمان تاکنون قدرت یافته است، ولی هنوز یک کشور فقیر است با ثروت سرانه‌ای که کمتر از غرب است و با مشکلات داخلی که برای بیشتر کشورهای توسعه یافته، ناشناخته است. در شاخص توسعه انسانی سازمان ملل، چین در رتبه 86 است، پایین تر از الجزایر و تایلند. البته در زمینه قدرت نظامی چین بسیار بالاتر از سایر کشورها است، هم در عرصه ابعاد و هم پیچیدگی فناوری. در پاسخ به سئوال شما، هژمونی آمریکا روند نزولی 75 سال گذشته را ادامه خواهد داد و در عین حال قدرت چین افزایش خواهد یافت. ولی به نظر می‌رسد تسلط جهانی آمریکا نسبتا در آینده حفظ خواهد شد. عبارت آخر بسیار مهم است. مگر آنکه دنیا به طور جدی برای حل و فصل دو بحران موجود، به فکر بیفتد- گرمایش زمین و جنگ هسته‌ای – دیگر مهم نخواهد بود چه کسی بر آنچه که مانده است، تسلط داشته باشد.
